Teoria konfliktu w socjologii
Teoria konfliktu to jeden z głównych paradygmatów w socjologii, konkurujący z funkcjonalizmem. Nie jest to jednolita teoria, lecz zbiór podejść, które zwracają uwagę na konflikt społeczny, często pomijany przez funkcjonalistów. Geneza teorii konfliktowych związana jest z pracami Karola Marksa, Maxa Webera i Georga Simmla.
Ujęcia procesów konfliktowych
Karol Marks
- Konflikt interesów między zbiorowościami narasta wraz z nierównościami w dostępie do dóbr.
- Wzrost świadomości społecznej prowadzi do kwestionowania istniejącego porządku społecznego przez grupy podporządkowane.
- Polaryzacja społeczna zwiększa siłę konfliktu, który wybucha z powodu nierówności.
- Siła konfliktu wpływa na zmiany w strukturze społecznej, co prowadzi do większej dostępności dóbr dla ogółu.
Marks wskazuje, że konflikt dotyczy nie tylko interesów materialnych, ale także idei, myśli i wyobrażeń, które różnią się w zależności od klasy społecznej.
Max Weber
- Zbiorowości zdominowane są bardziej skłonne do konfliktu z dominującymi, jeśli odmówią legitymizacji ich władzy.
- Prawdopodobieństwo konfliktu wzrasta, gdy wśród zbiorowości podporządkowanych pojawiają się charyzmatyczni przywódcy.
Georg Simmel
- Gwałtowność konfliktu rośnie, gdy strony są solidarne w działaniach i postrzegają konflikt jako dotyczący wartości całej zbiorowości.
- Skutki konfliktu obejmują:
- Ujednoznacznienie granic grup.
- Zwiększenie centralizacji władzy.
- Zmniejszenie tolerancji na dewiacje wewnętrzne.
Teoria konfliktu była dalej rozwijana przez takich teoretyków jak Ralf Dahrendorf, Lewis Coser, Immanuel Wallerstein, Charles Mills i Randall Collins.
