Rudka
Rudka to wieś w Polsce, znajdująca się w województwie podlaskim, w powiecie bielskim, w gminie Rudka. W latach 1975–1998 miejscowość należała do województwa białostockiego. W początku lat 90. była częścią gminy Brańsk, a następnie stała się siedzibą własnej gminy. Rudka jest także siedzibą rzymskokatolickiej Parafii Trójcy Przenajświętszej.
Historia miejscowości
Pobliskie tereny świadczą o osadnictwie z różnych epok, w tym kamienia, brązu oraz wczesnego żelaza. W XII i XIII wieku przybywali tu osadnicy zachodnio- i wschodniosłowiańscy. W Rudce znajdują się dwa kurhany, które mogą być związane z wczesnośredniowiecznym osadnictwem.
Nazwa „Rudka” może pochodzić od rudy żelaza lub od rdzawej wody sączącej się z torfu. Miejscowość została założona prawdopodobnie w II połowie XIV wieku przez osadników z Mazowsza, głównie drobną szlachtę oraz chłopów. Rudka została wymieniona w dokumentach w 1451 roku.
Właściciele wsi
- Korczewscy herbu Prus (1434-1505)
- Hlebowiczowie herbu Leliwa (1505-1560)
- Wojewoda witebski herbu Ogończyk (1538-1543)
- Mikołaj Kiszka herbu Dąbrowa (od 1560)
- Kiszkowie do 1647
- Ossolińscy herbu Topór (1647-1902)
W XVIII wieku w Rudce wytapiano żelazo, a pod koniec tego stulecia dominowali katolicy. W 1790 roku mieszkała tu także niewielka społeczność żydowska.
W połowie XIX wieku Rudka składała się z dziesięciu folwarków i dwudziestu wsi. W 1863 roku miało miejsce powstanie, a władze rosyjskie zesłały uczestników. Po uwłaszczeniu w 1865 roku, chłopi otrzymali grunty o powierzchni ponad 750 ha.
XX wiek i współczesność
W okresie międzywojennym Rudka rozwijała się, a w latach 30. XX wieku funkcjonował tu ośrodek sanatoryjny. Podczas II wojny światowej majątek został upaństwowiony i zarządzany przez Niemców, a następnie przez Sowietów. W 1945 roku Rudka liczyła 1541 mieszkańców.
Od 1959 roku we wsi działa szkoła rolnicza. W maju 1960 roku pożar zniszczył dużą część miejscowości, a w latach 1953–1976 Rudka była siedzibą gminy.
