Jan Onufry Zagłoba – Postać Literacka
Jan Onufry Zagłoba to charakterystyczna postać literacka stworzona przez Henryka Sienkiewicza w Trylogii. Uosabia stereotyp polskiego szlachcica, znany z zamiłowania do trunków oraz skłonności do mitomanii. Cechuje go lojalność, patriotyzm i pomysłowość, które często ratują go z opresji. Zagłoba wnosi do fabuły dużą dozę humoru i jest jednym z najbarwniejszych bohaterów powieści.
Dzieje Postaci
Zagłoba pojawia się na początku „Ogniem i mieczem” jako hulaka w karczmie w Czehryniu. Jego wcześniejsze przygody są niejasne, jednak twierdzi, że podróżował po wielu krajach. Odkrywa w sobie poczucie przyzwoitości, gdy ratuje Helenę Kurcewiczównę z rąk Kozaka, zyskując tym jej wdzięczność. Wspólnie z Michałem Wołodyjowskim, Longinem Podbipiętą i Janem Skrzetuskim przeżywa wiele przygód, w tym obronę Zbaraża.
W „Potopie” Zagłoba jest kluczowym bohaterem, który demaskuje zdradzieckie działania Janusza Radziwiłła i uwalnia swoich towarzyszy z niewoli. Zyskuje szacunek jako regimentarz i blisko współpracuje z dowódcami, takimi jak Czarniecki. W „Panu Wołodyjowskim” jest już starszym mężczyzną, który pomaga Michałowi Wołodyjowskiemu i jego małżonce w ich codziennym życiu.
Geneza Postaci
Postać Zagłoby czerpie inspirację z różnych źródeł literackich, w tym Odyseusza, Pyrgopolinika z komedii Plauta, a także Johna Falstaffa z dzieł Szekspira. W polskiej literaturze pojawił się wcześniej w powieści Józefa Ignacego Kraszewskiego „Starosta warszawski”, gdzie reprezentował typ szczerego i krytycznego szlachcica.
Charakterystyka Postaci
W 1647 roku Zagłoba jest opisany jako dojrzały mężczyzna, a w „Panu Wołodyjowskim” może mieć nawet 80-90 lat. Jego postać łączy cechy szlachcica oraz komika, co czyni go niezapomnianym bohaterem powieści.
Odtwórcy Roli Jana Onufrego Zagłoby
- 1914 – „Obrona Częstochowy” – Aleksander Zelwerowicz
- 1969 – „Pan Wołodyjowski” – Mieczysław Pawlikowski
- 1999 – „Ogniem i mieczem” – Krzysztof Kowalewski
Podsumowanie
Jan Onufry Zagłoba to ikoniczna postać polskiej literatury, która łączy w sobie cechy szlachcica, komika i bohatera. Jego przygody i charakterystyka sprawiają, że pozostaje niezapomnianym elementem Trylogii Sienkiewicza.
