Kwas pirogronowy
Kwas pirogronowy, znany również jako kwas 2-oksopropanowy, to organiczny związek chemiczny należący do grupy α-ketokwasów. Jest istotnym produktem przejściowym w procesach fermentacji alkoholowej węglowodanów oraz w metabolizmie komórkowym.
Produkcja i funkcje
Kwas pirogronowy powstaje w organizmach podczas glikolizy, co ma miejsce w cytozolu komórkowym. W warunkach beztlenowych, jedna cząsteczka glukozy przekształca się w dwie cząsteczki pirogronianu, co prowadzi do wytworzenia:
- 2 cząsteczek ATP
- 2 cząsteczek NADH
W przypadku warunków tlenowych, pirogronian transportowany jest do mitochondriów, gdzie za pomocą kompleksu dehydrogenazy pirogronianowej jest przekształcany w Acetylo-CoA. Ten metabolit bierze udział w cyklu Krebsa, co jest kluczowe dla efektywnego wytwarzania energii.
Rola w cyklu Krebsa
Pirogronian odgrywa także istotną rolę w cyklu Krebsa jako substrat dla szczawiooctanu, co jest możliwe dzięki reakcji karboksylacji katalizowanej przez karboksylazę pirogronianową. Adekwatne stężenie szczawiooctanu jest niezbędne do włączenia Acetylo-CoA do cyklu Krebsa. W przeciwnym razie, może następować synteza ciał ketonowych w wątrobie.
Biosynteza alaniny
Kwas pirogronowy ma również znaczenie w biosyntezie alaniny, gdzie zachodzi transaminacja. Reakcja ta może przebiegać w obie strony, co podkreśla jego wszechstronność i znaczenie w metabolizmie białek.
Właściwości fizykochemiczne
- SMILES: CC(=O)C(=O)O
- Numer CAS: 127-17-3
- Gęstość: 1,267 g/cm³
- Temperatura topnienia: 11–12 °C
- Temperatura wrzenia: 165 °C
- Rozpuszczalność w wodzie: rozpuszczalny
- Temperatura zapłonu: 82 °C
- Dawka śmiertelna (LD50): 3,5 g/kg (mysz, podskórnie)
Kwas pirogronowy jest zatem kluczowym metabolitem w organizmach, odgrywającym istotną rolę w produkcji energii i biosyntezie aminokwasów.
