Saab 105
Saab 105 to szwedzki samolot szkolno-bojowy i rozpoznawczy, stworzony przez firmę SAAB w latach 60. XX wieku dla Szwedzkich Sił Powietrznych. Jest to górnopłat napędzany dwoma silnikami odrzutowymi, z charakterystycznym układem foteli pilotów obok siebie oraz usterzeniem ogonowym w kształcie litery T.
Historia rozwoju
Projekt Saab 105 rozpoczął się w latach 50., kiedy to inżynierowie SAAB postanowili stworzyć mały samolot odrzutowy. Z uwagi na brak odpowiednich maszyn do szkolenia pilotów w Szwecji, zdecydowano się na rozwój samolotu wojskowego. W 1961 roku podpisano kontrakt na prototyp i późniejsze zamówienie na co najmniej 100 egzemplarzy.
Oblot prototypu miał miejsce 29 czerwca 1963 roku. Samolot był w całości metalowy, z dwoma silnikami turbowentylatorowymi Turboméca Aubisque, które później zostały zmodyfikowane do wersji RM-9B.
Wersje
- SK 60A – podstawowa wersja szkolna, dostarczona w liczbie 149 egzemplarzy.
- SK 60B – zintegrowany system kierowania ogniem, możliwość przenoszenia uzbrojenia.
- SK 60C – wersja rozpoznawcza z dłuższym dziobem i kamerą panoramiczną.
- SK 60D – czteromiejscowy samolot transportowy, przekształcony z SK 60A.
- SK 60E – szkoleniowa wersja cywilna.
- SK 60W – modyfikacja z nowymi silnikami Williams FJ44.
Eksport i użytkowanie
Wersja eksportowa Saab 105XT została sprzedana Austrii, gdzie samoloty te są używane do szkolenia pilotów oraz transportu VIP-ów. Oprócz tego, w wersji bojowej mogą być uzbrojone w działka i pociski rakietowe.
Austria otrzymała 40 egzemplarzy, które pozostają w służbie. Również rozważano sprzedaż wersji Saab 105XH do Szwajcarii, ale transakcja nie doszła do skutku.
Podsumowanie
Saab 105 to wielofunkcyjny samolot, który przez wiele lat służył w Szwedzkich Siłach Powietrznych oraz w Austrii. Jego różnorodne wersje i możliwości zastosowania sprawiają, że jest to istotny element w historii szwedzkiego lotnictwa wojskowego.
