Prawo administracyjne
Prawo administracyjne to gałąź prawa, która obejmuje normy regulujące sytuację prawną podmiotów niezależnych od organów administracji publicznej. Normy te mają charakter powszechnie obowiązujący i mogą być egzekwowane przy użyciu przymusu państwowego.
Geneza prawa administracyjnego
Początki prawa administracyjnego sięgają końca XVIII wieku, kiedy to rewolucja francuska oraz rozwój prawa publicznego w absolutyzmie oświeconym przyczyniły się do ukształtowania tej gałęzi prawa. W okresie liberalnym przepisy te regulowały działania administracji publicznej, co zwiększało zakres interwencjonizmu państwowego.
Źródła prawa administracyjnego
W systemie prawa kontynentalnego źródła prawa administracyjnego są różnorodne i obejmują:
- Akty administracyjne, takie jak statuty i regulaminy.
- Akty prawa miejscowego, które pełnią istotną rolę w tej gałęzi.
- Akty planowania, obejmujące m.in. budżet i planowanie przestrzenne.
- Normy techniczne, które, mimo że nie są formalnymi normami prawnymi, mają moc wiążącą w kontekście międzynarodowej współpracy gospodarczej.
Prawo administracyjne w Polsce
W Polsce prawo administracyjne dzieli się na trzy główne kategorie:
- Prawo administracyjne ustrojowe: normuje strukturę i funkcjonowanie administracji publicznej.
- Prawo administracyjne materialne: reguluje prawa i obowiązki organów administracji oraz obywateli.
- Prawo administracyjne procesowe: określa postępowanie administracyjne.
Dodatkowo występuje prawo urzędnicze dotyczące statusu urzędników. Wiele ustaw administracyjnych porusza również kwestie cywilnoprawne i karnoprawne, w tym odpowiedzialność dyscyplinarną. Prawo administracyjne obejmuje także specjalistyczne gałęzie, takie jak prawo łowieckie, morskie, lotnicze, oświatowe, budowlane i nieruchomości.
Badacze prawa administracyjnego w Polsce
Znanymi badaczami tego obszaru prawa w Polsce byli:
- XIX wiek: Franciszek Kasparek, Józef Bohdan Oczapowski, Antoni Okolski.
- XX wiek: Tadeusz Bigo, Jan Boć, Wacław Dawidowicz i wielu innych.
Bibliografia
Dokumentacja dotycząca prawa administracyjnego jest obszerna i różnorodna, co odzwierciedla rozwój tej gałęzi prawa w Polsce.
