Gryzelda (Krystyna) z Batorych Zamoyska
Gryzelda, znana również jako Krystyna, była córką Krzysztofa Batorego i Elżbiety Bocskai. Urodziła się w 1569 roku i zmarła 14 marca 1590 roku w Zamościu. Była bratanicą króla Polski Stefana Batorego. Wychowana w religii protestanckiej, Gryzelda otrzymała staranne wykształcenie. W 1583 roku poślubiła kanclerza wielkiego koronnego Jana Zamoyskiego, co przyczyniło się do wzrostu wpływów rodu Batorych w Polsce. Zmarła po urodzeniu drugiego dziecka.
Życiorys
Dzieciństwo
Gryzelda była trzecim dzieckiem Krzysztofa Batorego, drugiego z jego drugiego małżeństwa. Miała trzech braci: Baltazara, Mikołaja i Zygmunta. Od najmłodszych lat interesowała się jazdą konną, a jej matka zapewniła jej odpowiednie wykształcenie, obejmujące literaturę i łacinę. Gryzelda była wychowywana w religii ewangelickiej, której nigdy nie porzuciła.
Małżeństwo
W 1576 roku Stefan Batory, stryj Gryzeldy, został królem Polski. Plany małżeńskie dotyczące Gryzeldy i Jana Zamoyskiego zaczęły się w 1580 roku, ale z powodu jej młodego wieku, zaręczyny odbyły się dopiero w 1582 roku. Mimo prób nawrócenia jej na katolicyzm, Gryzelda pozostała wierna swojej wierze. Uroczystości weselne w 1583 roku trwały dziesięć dni, a ich szczegóły opisał heraldyk Bartosz Paprocki. Jako żona Zamoyskiego, Gryzelda prowadziła bogatą korespondencję z ważnymi osobistościami.
Śmierć
W sierpniu 1589 roku Gryzelda urodziła martwą córkę, a następnie zaszła w ciążę po raz drugi. W marcu 1590 roku urodziła zdrową córkę, jednak wkrótce potem zachorowała na ospę, co doprowadziło do jej śmierci. Zmarła 14 marca 1590 roku, a nowo narodzona córka zmarła dwa tygodnie później. Pogrzeb Gryzeldy odbył się w czerwcu tego samego roku. Po jej śmierci Zygmunt Batory zażądał zwrotu posagu Gryzeldy od Zamoyskiego.
Bibliografia
- Jasienica P., Ostatnia z rodu, Prószyński i S-ka, Warszawa, 2008, s. 240–241.
