Nicolai Hartmann

Nicolai Hartmann

Nicolai Hartmann (1882-1950) był niemieckim filozofem, neokantystą i logikiem, znanym z krytycznej ontologii. Urodził się w Rydze, jako syn inżyniera Carla Augusta Hartmanna i Helene Hackmann. Po ukończeniu gimnazjum w Sankt Petersburgu rozpoczął studia medyczne, które szybko porzucił na rzecz filozofii, historii i filologii klasycznej.

Kariera akademicka

W 1905 roku Hartmann przeniósł się do Marburga, gdzie pod wpływem neokantystów skupił się na filozofii greckiej. W 1907 roku obronił pracę doktorską, a w 1909 roku habilitacyjną. Jego zainteresowania ewoluowały z neokantyzmu w kierunku fenomenologii, a następnie do stworzenia nowej krytycznej ontologii, w której wyróżniał dualizm bytu realnego i idealnego.

Po I wojnie światowej Hartmann zaczął oddalać się od neokantyzmu, koncentrując się na Arystotelesie i Heglu. W 1920 roku został profesorem w Marburgu, a później pracował w Kolonii i Berlinie. W czasach nazistowskich został odsunięty od nauczania, jednak mógł publikować jako członek Berlińskiej Akademii Nauk. Po wojnie był profesorem w Getyndze.

Filozofia

Hartmann łączył fenomenologię z neokantyzmem, dążąc do „trzeźwego badania” rzeczywistości. Jego „krytyczna metafizyka” stanowi istotny element jego filozofii, gdzie metafizyka jest podstawą badań systematycznych. Hartmann zwracał uwagę na różnicę między osiągnięciami ponadhistorycznymi a historycznymi w filozofii, postulując, że filozofowie powinni skupić się na uniwersalnych zdobyczach myśli.

W „Systematycznej Autoprezentacji” Hartmann podkreśla znaczenie zadawania fundamentalnych pytań filozoficznych, nawiązując do metod Sokratesa. Pytania te mają stymulować myślenie i głębsze rozważania nad problemami filozoficznymi.

Dzieła

• Platos Logik des Seins (1909)
• Grundzüge einer Metaphysik der Erkenntnis (1921)
• Die Philosophie des Deutschen Idealismus (1923/1929)
• Das Problem des geistigen Seins (1933)
• Neue Wege der Ontologie (1943)
• Die Philosophie der Natur (1950)

Podsumowanie

Nicolai Hartmann był wpływowym myślicielem XX wieku, który łączył różne kierunki filozoficzne, dążąc do rozwinięcia krytycznej ontologii. Jego prace, koncentrujące się na różnicach między wartościami ponadhistorycznymi a historycznymi, stanowią ważny wkład w filozofię współczesną.