Prawo pierwokupu
Prawo pierwokupu to uprawnienie określonej osoby do zakupu danej rzeczy jako pierwszej, gdy jej właściciel zdecyduje się ją sprzedać. Prawo to nie obejmuje innych form przenoszenia własności, takich jak darowizny.
Historia
Prawo pierwokupu ma swoje korzenie w starożytnym Rzymie, gdzie regulowało obieg nieruchomości i rzeczy zbytkowych. W Polsce pierwsze regulacje prawne pojawiły się w okresie rozbiorowym. Po I wojnie światowej rozpoczęto prace nad kodeksem cywilnym, w którym wprowadzono prawo pierwokupu. Po II wojnie światowej przepisy te były wielokrotnie modyfikowane, a ostateczny kształt nadała ustawa z 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami.
Prawo pierwokupu w Kodeksie cywilnym
W Kodeksie cywilnym prawo pierwokupu opiera się na trzech podmiotach:
- Osoba uprawniona (nabywca prawa pierwokupu)
- Zobowiązany (sprzedający rzecz obciążoną prawem pierwokupu)
- Osoba trzecia (nabywca, na rzecz którego zobowiązany sprzedaje rzecz)
Prawo pierwokupu przyznaje uprawnionemu priorytet w zakupie rzeczy, jeśli zobowiązany zdecyduje się na sprzedaż. Obejmuje to wyłącznie sprzedaż, a nie inne formy przenoszenia własności.
Przedmioty pierwokupu
Od 1961 roku ustawowe prawo pierwokupu stanowiło narzędzie państwowej ingerencji w obrót nieruchomościami, umożliwiając nabywanie ich przez Skarb Państwa. Zmiany w funkcjonowaniu państwa po 1990 roku wpłynęły na ewolucję roli tego prawa w gospodarce. Dodatkowo, prawo pierwokupu znalazło zastosowanie w obrocie akcjami, co zostało podkreślone w Kodeksie spółek handlowych.
