Paralelizm w literaturze
Paralelizm, pochodzący z greckiego słowa parallēlismós, oznacza tożsamość lub podobieństwo treściowe oraz kompozycyjne w różnych segmentach utworu literackiego, takich jak zdania, wersy, czy wątki. Jest to zjawisko, które może służyć zarówno do podkreślenia podobieństw, jak i do ukazania różnic pomiędzy elementami treści.
Paralelizm jest istotnym środkiem stylistycznym oraz mechanizmem porządkującym tekst literacki. Wyróżnia się kilka rodzajów paralelizmu:
- Paralelizm intonacyjny – polega na upodobnieniu konturu intonacyjnego zdań lub wersów, zazwyczaj w odniesieniu do paralelizmu syntaktycznego.
- Paralelizm kompozycyjny – dotyczy podobieństw w budowie elementów świata przedstawionego, takich jak wątki czy postaci.
- Paralelizm leksykalny – oparty na powtórzeniu tych samych słów w podobnych pozycjach w zdaniach lub wersach (np. anafora, epifora).
- Paralelizm stroficzny – związany z powtórzeniem budowy strof oraz podobieństwem motywów.
Podsumowanie
Paralelizm jest ważnym narzędziem w literaturze, które pozwala na tworzenie głębszych znaczeń poprzez zestawienia i analogie. Dzięki niemu autorzy mogą skuteczniej wyrażać swoje intencje oraz budować strukturę utworu.
Przypisy
Kategoria: Środki stylistyczne
Kategoria: Semantyka
