Poniedziałek zaczyna się w sobotę
Poniedziałek zaczyna się w sobotę (ros. Понедельник начинается в субботу) to powieść fantastyczna autorstwa Arkadija i Borysa Strugackich, wydana w 1964 roku. Akcja toczy się w fikcyjnym miasteczku Sołowcu, gdzie prowadzone są badania nad magią, a dzieło stanowi satyrę na radzieckie instytuty naukowe oraz ich administrację.
Tematyka
Powieść ukazuje zarówno negatywne aspekty środowiska naukowego, takie jak nieuczciwość i biurokracja, jak i idealistyczny obraz pracy naukowej. Tytuł sugeruje, że dla naukowca nie istnieje pojęcie wolnego weekendu. W instytucie INBADCZAM (Instytut Naukowo-Badawczy Czarów i Magii) pracownicy są pasjonatami swojej pracy, a ci, którzy przejawiają cechy nieuczciwości, są identyfikowani po włosach wyrastających z uszu.
Magia w powieści jest przedstawiana jako dziedzina nauki, z własnym żargonem, czerpiącym z terminologii naukowej oraz folkloru.
Fabuła
Narratorem jest młody programista z Leningradu, Aleksander Iwanowicz Priwałow, który podczas podróży na urlop zabiera dwóch autostopowiczów do Sołowca. Wkrótce zostaje podstępnie skłoniony do pracy w INBADCZAM-ie.
W powieści występuje wiele barwnych postaci:
- Modest Matwiejewicz Kamnojedow – niekompetentny pracownik administracji Instytutu, nie rozumiejący filozofii pracy naukowej.
- Witka Korniejew – archetypiczny cham, który bawi się pojęciem „dubleta” (sobowtóra) w laboratorium.
- Profesor Ambroży Ambruazowicz Wybiegałło – prowadzi widowiskowe, ale mało użyteczne eksperymenty, w tym stworzenie „modelu człowieka niezaspokojonego”.
- Janus Poliektowicz Niewstrujew – dyrektor Instytutu, który istnieje w dwóch kopiach zwanych A-Janusem i U-Janusem.
W Sylwestra dochodzi do niebezpiecznej sytuacji w laboratorium Wybiegałły, ale dzięki interwencji Romana Ojra-Ojra i butelce z dżinnem, katastrofa zostaje zażegnana.
Wydania
W Polsce powieść została po raz pierwszy wydana w 1970 roku przez wydawnictwo Iskry w tłumaczeniu Ireny Piotrowskiej.
Powieść Bajka o Trójce z 1968 roku jest kontynuacją Poniedziałku….
