Partia Socjalistyczna (PS)
Partia Socjalistyczna (port. Partido Socialista) to lewicowa partia polityczna w Portugalii, założona w 1973 roku w Bad Münstereifel przez członków Portugalskiej Akcji Socjalistycznej. Partyjny program koncentruje się na budowie demokracji, społeczeństwa bezklasowego oraz dekolonizacji. PS jest członkiem Międzynarodówki Socjalistycznej i Partii Europejskich Socjalistów.
Historia
Geneza
Portugalska Partia Socjalistyczna została założona w 1895 roku, ale przez długi czas nie zdobyła znacznego poparcia. W 1926 roku, po zamachu stanu, partia poddała się represjom reżimu Salazara, co doprowadziło do upadku socjalizmu w Portugalii.
Opozycja antysalazarowska
Socjaliści byli częścią różnych sojuszy opozycyjnych przeciwko reżimowi, w tym Zjednoczonego Antyfaszystowskiego Ruchu Narodowego. Po II wojnie światowej, w wyniku zimnej wojny, współpraca z komunistami uległa załamaniu.
Portugalska Akcja Socjalistyczna
W 1973 roku powstała Portugalska Akcja Socjalistyczna, której celem było budowanie struktur partyjnych w kraju. Po obaleniu reżimu w 1974 roku, partia szybko zyskała na znaczeniu. W 1975 roku przyjęto nowy program, który zakładał m.in. uznanie niepodległości kolonii, amnestię dla więźniów politycznych oraz reformy gospodarcze.
Miejsce na scenie politycznej lat 70.
Po obaleniu reżimu, PS uczestniczyła w rządach koalicyjnych, ale z czasem przesunęła się na pozycje bardziej prawicowe. W 1975 roku partia znalazła się w opozycji do rosnącego wpływu Partii Komunistycznej i lewicowego skrzydła.
Rząd mniejszościowy i koalicyjny z prawicą
W wyborach w 1976 roku PS zdobyła 34,9% poparcia, tworząc rząd mniejszościowy. Choć współpracowała z niektórymi partiami prawicowymi, ostatecznie straciła władzę na rzecz Sojuszu Demokratycznego.
Polityka zagraniczna
PS dążyła do dekolonizacji i zbliżenia do krajów zachodnioeuropejskich. Mário Soares, jako minister spraw zagranicznych, promował integrację Portugalii z Europą, a także nawiązywał kontakty z krajami bloku wschodniego.
Ideologia
PS odcina się od socjaldemokracji, promując „socjalizm w wolności”. Program partii kładzie nacisk na eliminację kapitalizmu, choć w praktyce zbliża się do programów zachodnioeuropejskiej socjaldemokracji.
Sekretarze Generalni i Premierzy
- Mário Soares: 1973–1986, Premier 1976–1978, 1983–1985
- António Guterres: 1992–2002, Premier 1995–2002
- José Sócrates: 2004–2011, Premier 2005–2011
Podsumowanie
Partia Socjalistyczna odegrała kluczową rolę w procesie demokratyzacji Portugalii, dążąc do reform społecznych i gospodarczych oraz integracji z Europą.
