Powielacz – historia i zastosowanie
Powielacz to urządzenie do kopiowania dokumentów, które było powszechnie używane od XIX wieku do końca lat osiemdziesiątych XX wieku. Współcześnie zostało niemal całkowicie zastąpione przez skanery, drukarki laserowe i kserokopiarki.
Rodzaje powielaczy
Wśród powielaczy wyróżniamy:
- Powielacze spirytusowe – oparte na mieszance izopropanolu i metanolu.
- Powielacze białkowe – korzystające z matrycy żelatynowej, w tym starsza wersja zwana mimeografem, która używała wosku.
Proces kopiowania
W powielaczach białkowych kluczowym elementem było tworzenie matrycy z pokrytej żelatyną bibułki. Tekst dokumentu pisano na maszynie do pisania, a miejsca, w które trafiały czcionki, odsłaniały bibułkę. Matrycę umieszczano na czystym papierze i przy pomocy wałka gumowego przeciskano farbę tylko przez odsłonięte obszary, co pozwalało na kopiowanie dokumentów. Technika ta przypominała sitodruk.
Profesjonalne powielacze miały zautomatyzowane procesy podawania papieru i przeciskania farby, a ich wydajność wynosiła kilkadziesiąt kopii na minutę. Umożliwiały one wykonanie do kilkuset kopii, przy czym jakość kolejnych była gorsza z powodu zużycia matrycy.
Zastosowania w Polsce
W czasach cenzury w Polsce, szczególnie podczas stanu wojennego, powielacze były często wykorzystywane przez struktury podziemne. Prosta wersja urządzenia, znana jako „ramka wrocławska”, zbudowana była z drewna i tkanin. Profesjonalne powielacze były zdobywane na czarnym rynku lub przemycane z Europy Zachodniej.
Współczesne odniesienia
Obecnie niektóre firmy zajmujące się sprzętem cyfrowym określają jako „powielacze” zestawy skanerów z drukarkami.
Linki zewnętrzne
Kategoria: Poligrafia
