František Kupka (23 września 1871 – 24 czerwca 1957) był czeskim malarzem, który odegrał istotną rolę w rozwoju sztuki symbolicznej i abstrakcyjnej.
Życiorys
Kupka studiował sztuki piękne w Pradze i Wiedniu. W 1895 osiedlił się w Paryżu, gdzie utrzymywał się z prac studyjnych oraz ilustracji mody. Zainteresowany teorią sztuki, studiował również w Académie Julian. W czasie I wojny światowej służył jako ochotnik. Po wojnie został profesorem w praskiej Akademii Sztuki. W 1930 uzyskał francuskie obywatelstwo i dołączył do grupy Abstraction-Création. Po latach 30. jego twórczość stała się mniej widoczna, a po jego śmierci w Puteaux zorganizowano pierwszą wystawę jego prac w Paryżu.
Twórczość
Kupka rozpoczął swoją karierę od projektowania plakatów i ilustracji do gazet, w tym dla czasopism satyrycznych. W latach 1900–1909 stworzył szereg ilustracji krytykujących stosunki polityczne i społeczne. Do jego ważnych prac należą szaty graficzne do Lizystraty i Prometeusza.
Jego nowatorska twórczość w zakresie malarstwa abstrakcyjnego zaczęła się w 1907 roku od obrazu Żółta skala, w którym badał oddziaływanie tonów tej samej barwy. W kolejnych latach, w takich dziełach jak Klawisze (1909) czy Warstwy koloru (1910-1911), dążył do czystej abstrakcji.
W latach 1911–1912 był częścią nieformalnego związku artystów, w tym Roberta Delaunay’a i Marcela Duchampa. W tym czasie inspirował się secesją, co przejawiało się w jego dziełach, takich jak Nokturn (1910) czy Amorpha – dwubarwna fuga (1912). Jego prace z tego okresu często nazywane są „muzycznymi”, ze względu na poszukiwanie wizualnych odpowiedników kompozycji muzycznych.
Po 1918 roku Kupka kontynuował rozwijanie dwóch głównych koncepcji malarskich: malowania wertykalnych i diagonalnych pasów barwnych oraz formowania płaszczyzn barwnych w ruchu. Jego kluczowym hasłem było Créer! (Tworzyć!), które odnosił tylko do artystów zajmujących się abstrakcją.
Bibliografia
- M. Wallis, 1974: Secesja. Wydanie II. Wydawnictwo Arkady, Warszawa.
Linki zewnętrzne
- – przewodnik turystyczny
Kupka pozostaje ważną postacią w historii sztuki, z wpływem na rozwój abstrakcji i związków sztuki z muzyką.
