Tantryzm
Tantryzm to prąd religijno-filozoficzny, który rozwinął się w Indiach i Tybecie, wpływając na wiele ruchów religijnych, w tym buddyzm. Kluczowym elementem tantryzmu są teksty zwane tantry. Osoby praktykujące tantryzm określane są mianem tantryk.
Klasyfikacja tantryzmu
Tantryzm można podzielić na kilka głównych odmian:
- tantryzm hinduistyczny:
- tantryzm śaktyjski
- tantryzm śiwaicki
- tantryzm wisznuicki
- tantryzm buddyjski
- tantryzm dźinijski
- tantryzm ganapatjów (hinduistyczny)
- tantryzm saurjów (hinduistyczny)
Rodzaje pism tantrycznych
Tantryzm dysponuje różnymi rodzajami pism, w tym:
- agama
- sanhita – typowe dla tantryzmu wisznuickiego
- tantra – dla tantryzmu śaktyjskiego, dźinijskiego i buddyjskiego
- jamala
- damara
- sutra
- nibandha
Tantryczne teksty mają charakter ezoteryczny i zawierają zarówno opisy doktryny, jak i praktyk, pełniąc ważną rolę w hinduizmie.
Historia tantryzmu w hinduizmie
Rytuały tantryczne w hinduizmie wywodzą się z rytuałów wedyjskich i mają znaczenie w współczesnej kulturze, szczególnie w południowych Indiach. Elementy tantryzmu można znaleźć w niemal każdej tradycji hinduistycznej.
Charakterystyka tantryzmu
Tantryzm charakteryzuje się antynomizmem, łącząc różne stanowiska filozoficzne w spójnym systemie. Promuje egalitaryzm, łamie bramińskie tabu i konwencje społeczne.
Inne postrzegania tantryzmu
Tantryzm powstał między IV a VI wiekiem n.e. jako reakcja na braminizm, łącząc elementy hinduizmu, buddyzmu oraz lokalnych kultów. Wyznawcy tantry dążą do duchowego wyzwolenia poprzez różne praktyki, takie jak joga czy stosunek seksualny. Część tantryków zajmuje się również czarną magią, co podkreśla złożoność i różnorodność tantryzmu.
