Mroczne materie
Mroczne materie (ang. His Dark Materials) to trylogia autorstwa Philipa Pullmana, składająca się z trzech tomów:
- Zorza północna (1995; w USA jako Złoty kompas)
- Magiczny nóż (1997)
- Bursztynowa luneta (2000)
Trylogia koncentruje się na wędrówkach głównych bohaterów, Lyry Belacquy i Willa Parry’ego, przez równoległe wymiary oraz na konfliktach między światem ziemskim a niebiańskim.
Fabuła
Zorza północna / Złoty kompas
W pierwszej części Lyra i jej dajmon Pantalaimon dowiadują się o Pył, tajemniczej cząstce elementarnej. Magisterium, które kontroluje wiele aspektów życia, porywa dzieci w celu przeprowadzenia eksperymentów związanych z Pyłem. Lyra wyrusza na północ, aby uratować przyjaciela, Rogera, i wplątuje się w walkę przeciwko Magisterium.
Magiczny nóż
W drugiej części Lyra trafia do Cittàgazze, gdzie spotyka Willa, który ucieka przed władzami z naszego świata. W tym wymiarze walka z zagrożeniem zwanym Spektra staje się kluczowym wątkiem, a Will staje się posiadaczem Magicznego Noża, który otwiera przejścia między wymiarami.
Bursztynowa luneta
Trzecia część skupia się na walce Willa i Lyry o uratowanie duszy Rogera oraz na odkryciu pochodzenia Pyłu. Bohaterowie podejmują się misji, która prowadzi ich do krainy zmarłych i odkrywa prawdę o Autorytecie, samozwańczym Bogiem.
Świat przedstawiony
Akcja trylogii toczy się w wieloświecie, w którym istotnym elementem są dajmony – dusze ludzi przyjmujące formę zwierząt. Technologia w tym świecie jest rozwinięta, z nowatorskimi urządzeniami, takimi jak Aletheiometr, służący do odczytywania prawdy, oraz Magiczny Nóż, który może przeciąć materię i otwierać przejścia między wymiarami. Pył, będący kluczowym elementem fabuły, ma świadomość i jest związany z pojęciem grzechu pierworodnego.
Główne postaci
- Lyrę Belacqua – młoda dziewczyna z Kolegium Jordana, odważna i przebiegła.
- Will Parry – praktyczny chłopiec z naszego świata, opiekuńczy i odpowiedzialny.
- Marisa Coulter – matka Lyry, agentka Magisterium, przechodząca wewnętrzną przemianę.
- Lorda Asriela – badacz Pyłu, ojciec Lyry, złożona postać z tragiczną przeszłością.
- Mary Malone – fizyk, która bada Pył i odkrywa jego tajemnice.
Inspiracje i kontrowersje
Trylogia czerpie inspiracje z klasyki literackiej, w tym z „Raju Utraconego” Miltona. Dzieło budzi kontrowersje, szczególnie w środowiskach religijnych, z powodu krytyki instytucji religijnych i przedstawienia Autorytetu jako nieidealnego bóstwa.
Ekranizacje
W 2007 roku powstał film Złoty kompas, jednak kontynuacja Magiczny nóż została wstrzymana. W 2018 roku zadebiutował serial Mroczne materie produkowany przez BBC i HBO, który był pozytywnie odbierany przez widzów.
Podsumowanie
„Mroczne materie” to złożona trylogia, która łączy w sobie elementy fantasy, filozofii i krytyki społecznej, przyciągając zarówno młodszych, jak i starszych czytelników.
