Patriarcha Kościoła Wschodu
Patriarcha Kościoła Wschodu, znany także jako Katolikosem-Patriarchą, to tytuł zwierzchnika Kościoła Wschodu, który powstał we wczesnych wiekach naszej ery w Persji. Historycznie wspólnota ta była znana jako Kościół nestoriański, a w wyniku rozłamów w XVI, XVII i XX wieku wyłoniły się dwa główne kościoły: Asyryjski Kościół Wschodu oraz Kościół Chaldejski.
Siedziba
Początkowo siedzibą patriarchatu była Seleucja-Ktezyfon, a następnie Bagdad. W XIX wieku patriarchat Asyryjskiego Kościoła Wschodu przeniósł się do Turcji, a w XX wieku – do Chicago z powodu migracji Asyryjczyków. Obecnie siedziba patriarchatu Chaldejskiego znajduje się w Bagdadzie, a Starożytnego Kościoła Wschodu również w tym mieście.
Rys historyczny
Patriarchat Wschodu ukształtował się w wyniku rosnącego znaczenia biskupów z Seleucji-Ktezyfonu, którzy stali się przywódcami chrześcijan w Persji. Po Soborze Efeskim w 431 roku, Kościół Wschodu odłączył się od innych wspólnot chrześcijańskich. W miarę rozwoju Kościoła, biskupi zaczęli używać tytułu katolikosa, co z czasem przekształciło się w tytuł patriarchy.
Lista biskupów i katolikosów Seleucji-Ktezyfonu
- Thoma (Apostoł Tomasz) ok. 35–ok. 37
- Addaj (Apostoł Juda Tadeusz) ok. 37–ok. 65
- Papa bar Aggaj ok. 317–ok. 329 (pierwszy katolikos)
- Mar Szachdost ok. 341–ok. 345
- Mar Tomarsa ok. 363–ok. 371
Patriarchowie Kościoła Wschodu
W historii patriarchatu występowały zmiany lokalizacji siedziby, co wpływało na listę patriarchów:
- Patriarchowie w Ktezyfonie (431–853): Dadiszu I, Babaeus, Achacy, Babaj, Szila
- Patriarchowie w Bagdadzie (853–1265): Teodozjusz, Sergiusz, Annusz
- Patriarchowie w Tebrizie (1265–1368): Dincha z Arbilu, Jabalaha Turek
- Patriarchowie w Mosulu (1368–1403): Szymon II
Schizma i współczesność
W 1552 roku doszło do schizmy w Kościele Wschodu, co doprowadziło do powstania dwóch linii patriarchalnych. W 1830 roku papież Pius VIII zjednoczył niektóre z tych linii, tworząc Chaldejski Patriarchat Babilonu. W 1975 roku wygasła dziedziczna linia Szymona, a kolejni patriarchowie są wybierani w drodze elekcji. W 1964 roku doszło do kolejnej schizmy, skutkującej powstaniem Starożytnego Kościoła Wschodu.
