Chram – Słowiańska Budowla Sakralna
Chram, znany także jako kącina lub kupiszta, to typ budowli sakralnej w religii Słowian. Służył jako miejsce spotkań, modlitw i wróżb, nawiązując do kultu drzew oraz sił przyrody. W innych kulturach chramy odpowiadają świętym gajom.
Etymologia
Słowo „chram” w językach słowiańskich, takich jak ukraiński, rosyjski, czy czeski, oznacza świątynię. Termin „gontyna” jest neologizmem stworzonym przez Bronisława Trentowskiego w XIX wieku. W języku polskim chram odnosi się także do japońskich obiektów sakralnych shintō, różniących się od świątyń buddyjskich.
Chramy w Polsce
W Polsce, w kontekście pogaństwa słowiańskiego, uznano, że nie rozwinęło się ono na tyle, by wznosić znaczące budowle sakralne. Mimo tego, badania językoznawcze wskazują na istnienie terminów związanych z kapłaństwem, takich jak żerca czy wołchw. Z brakiem śladów budowlanych niektórzy badacze łączą wczesną chrystianizację.
Jednak niektórzy zwolennicy teorii o chramach wczesnośredniowiecznych poszukują dowodów w archeologii, wskazując na lokalizacje sugerowane przez legendy. Najbardziej znanym chramem był obiekt w Arkonie na Rugii, gdzie czczono Świętowita. Tamtejsza świątynia skrywała czterogłowy posąg bóstwa, a róg obfitości symbolizował pomyślność zbiorów. Chramy pełniły również funkcje wyroczni w sprawach wojennych i społecznych.
Współczesne Inicjatywy
W 2016 roku Wspólnota Rodzimowierców „Watra” rozpoczęła zbiórkę na budowę nowego chramu i centrum kultury słowiańskiej we Wrocławiu. Podobny projekt, realizowany przez Rodzimy Kościół Polski, zakończył pierwszy etap z sukcesem w 2022 roku, a obecnie trwa zbiórka na budowę świątyni w Barchowie.
Podsumowanie
Chramy stanowią ważny element kultury i religii Słowian, a współczesne działania na ich rzecz wskazują na rosnące zainteresowanie tradycjami rodzimowierczymi w Polsce.
