Żwacz u przeżuwaczy
Żwacz (rumen) jest pierwszym i największym z trzech przedżołądków u przeżuwaczy, położonym w lewej części jamy brzusznej. Jego pojemność wynosi od 13 do 23 litrów u owiec i kóz, a u bydła domowego od 100 do 180 litrów. W żwaczu znajdują się orzęski symbiotyczne, które wspomagają trawienie celulozy. Proces trawienia w żwaczu jest częścią cyklu żwaczowo-czepcowego, który obejmuje skurcze przedżołądków mające na celu przetwarzanie pokarmu.
Cykl żwaczowo-czepcowy
Cykl żwaczowo-czepcowy składa się z serii skurczów, które umożliwiają odpowiednie wymieszanie i trawienie pokarmu. Oto jego kluczowe etapy:
- Pobranie pokarmu: Pokarm, po przeżuciu i naślinieniu, dostaje się do żwacza, gdzie podlega dalszemu rozkładowi.
- Naprzemienne skurcze czepca i żwacza:
- Dwufazowy skurcz czepca, który wtłacza zawartość do żwacza.
- Fala skurczu żwacza przesuwa treść pokarmową w kierunku worka brzusznego.
- Przechodzenie treści pokarmowej do przedniej części worka grzbietowego.
- Odbijanie (ructus) po silnym skurczu żwacza.
- Przeżuwanie: Części grubsze pokarmu są transportowane do jamy ustnej, gdzie następuje ich dalsze rozdrobnienie i naślinienie.
- Wydalanie gazów: W procesie trawienia powstają gazy, które są wydalane głównie przez odbijanie.
W ciągu godziny krowa produkuje 25–30 litrów gazów, w tym CO2, CH4, N2, H2, O i H2S, z czego większość wydalana jest przez odbijanie.
Podsumowanie
Żwacz odgrywa kluczową rolę w procesach trawienia przeżuwaczy, umożliwiając skuteczne rozkładanie pokarmu i wydalanie gazów. Jego struktura i funkcjonowanie są dostosowane do specyficznych potrzeb żywieniowych tych zwierząt.
