Dzisiaj jest 16 stycznia 2025 r.
Chcę dodać własny artykuł

Wojny inflanckie

Wojny Inflanckie

Wojny inflanckie, trwające od 1558 do 1583 roku, były serią konfliktów zbrojnych pomiędzy Rzecząpospolitą Obojga Narodów a Szwecją, Danią i Carstwem Rosyjskim. Główne zmagania dotyczyły panowania nad Morzem Bałtyckim oraz terytoriów Zakonu Inflanckiego.

Geneza konfliktu

Po sekularyzacji Zakonu Krzyżackiego w Prusach w 1525 roku, Zakon Inflancki zaczął tracić wpływy. Szlachta inflancka, pragnąc stabilizacji, dążyła do zjednoczenia z Rzecząpospolitą. Pakt zawarty przez Iwana IV Groźnego z wielkim mistrzem zakonu Henrykiem von Galenem doprowadził do rozruchów w Inflantach.

Układ Pozwolski

W 1557 roku Zygmunt II August zdecydował o zbrojnej interwencji w Inflantach. 14 września 1557 roku w Pozwolu podpisano układ pozwolski, w którym Zakon zobowiązał się wspierać Litwę i przyłączyć swoje ziemie do Rzeczypospolitej. Car Iwan IV Groźny odpowiedział aneksją Dorpatu i Narwy, co doprowadziło do założenia szlaku handlowego przez Rosję.

Układ Wileński

Nowy wielki mistrz Gotthard Kettler oddał Zakon pod opiekę Rzeczypospolitej. Pakt wileński z 1561 roku przewidywał sekularyzację zakonu oraz przyznanie Kurlandii i Semigalii Kettlerowi. Rygę i pozostałe Inflanty oddano Rzeczypospolitej, co spotkało się z niezadowoleniem Moskwy i Szwecji.

Sojusz Polski ze Szwecją

W 1568 roku nastąpiła zmiana sojuszy. Polska połączyła siły ze Szwecją, a Moskwa z Danią. Po nieudanych próbach zdobycia przewagi, w grudniu 1570 roku zawarto pokój w Szczecinie, który podzielił Inflanty między Polskę, Szwecję i Danię.

Wznowienie działań wojennych

W 1577 roku car Iwan IV najechał Inflanty, co skłoniło Polskę do przeprowadzenia serii wypraw wojennych pod dowództwem Stefana Batorego, który zajął kilka kluczowych miast.

Rozejm w Jamie Zapolskim

Działania wojenne doprowadziły do zawarcia dziesięcioletniego rozejmu w Jamie Zapolskim w 1582 roku, który zwrócił część terytoriów inflanckich Polsce i Litwie. Inflanty podzielono na trzy województwa: dorpackie, wendeńskie i parnawskie. Po wojnach z Szwecją i Rosją, w 1583 roku, Rosja straciła dostęp do Bałtyku.

Skutki wojen inflanckich

W wyniku wojen Inflanty zostały podzielone pomiędzy Szwecję, Danię i Polskę. Konflikty nie zakończyły kwestii terytorialnych, a po kolejnych wojnach Polska utraciła większość Inflant na rzecz Szwecji w 1660 roku. Reszta, znana jako Inflanty polskie, pozostała przy Polsce do I rozbioru.