Radiobiologia – nauka badająca wpływ promieniowania jonizującego na organizmy żywe.
Historia
Początki radiobiologii sięgają 1896 roku, kiedy Leopold Freund zademonstrował terapeutyczny wpływ promieniowania Röntgena. W tym samym roku Iwan Tarchanow przeprowadził badania na żabach i owadach, odkrywając, że promieniowanie rentgenowskie wpływa nie tylko na obrazowanie, ale także na funkcje życiowe. Pierre i Maria Skłodowska-Curie odkryli radioaktywne pierwiastki, które później zastosowano w onkologii, nie zdając sobie sprawy z ich potencjalnego zastosowania.
W 1927 roku Hermann Joseph Muller opublikował badania dotyczące mutacji genetycznych wywołanych promieniowaniem, co przyczyniło się do późniejszego uznania ryzyka nowotworowego. Maria Skłodowska-Curie ostrzegała przed nieznanymi skutkami promieniowania, a sama zmarła z powodu choroby popromiennej. Przypadek Eben Byersa, który zmarł po zażywaniu napoju „Radithor”, zwrócił uwagę na niebezpieczeństwa związane z promieniowaniem i przyczynił się do zaostrzenia przepisów dotyczących zdrowia publicznego.
W przemyśle zaobserwowano przypadki tzw. dziewcząt radowych, które napromieniowane podczas malowania zegarów, cierpiały na nowotwory. W 1928 roku, po rozstrzygnięciach sądowych, otrzymały one odszkodowania, co podkreśliło potrzebę regulacji w zakresie bezpieczeństwa pracy.
Wpływ promieniowania na zdrowie
Promieniowanie jonizujące jest szkodliwe i potencjalnie śmiertelne dla organizmów żywych. Może jednak przynieść korzyści, na przykład w radioterapii. Najczęstszym skutkiem ubocznym są nowotwory popromienne, które mogą występować po wielu latach od ekspozycji. Wysokie dawki promieniowania prowadzą do poważnych oparzeń i choroby popromiennej. Kontrolowane dawki promieniowania są stosowane w diagnostyce i leczeniu. Postulowana jest również hormeza radiacyjna, czyli korzystny wpływ małych dawek promieniowania na zdrowie.
