Theodore von Kármán
Theodore von Kármán (11 maja 1881 – 6 maja 1963) był wybitnym węgierskim inżynierem i fizykiem, uznawanym za pioniera nowoczesnej aerodynamiki. Jego prace miały ogromny wpływ na rozwój lotnictwa i nauki o ruchu powietrza.
Życiorys
Urodził się w Budapeszcie w rodzinie żydowskiej. Studiował inżynierię na Uniwersytecie Technicznym w Budapeszcie, a następnie uzyskał doktorat w Getyndze pod kierunkiem Ludwiga Prandtla. W latach 1911-1912 opublikował przełomowe badania dotyczące zjawiska zwanego ścieżką wirów Kármána, które opisuje, jak wiry powietrzne mogą wpływać na konstrukcje, takie jak kominy.
Po habilitacji przeniósł się do Akwizgranu, gdzie prowadził wykłady na Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule Aachen i kierował instytutem aerodynamiki. W latach 20. XX wieku rozpoczął współpracę z amerykańskimi instytucjami naukowymi, a po dojściu nazistów do władzy osiedlił się w USA na stałe. W Kalifornii pracował w Jet Propulsion Laboratory i był kluczowym członkiem zespołu, który skonstruował pierwszy na świecie samolot ponaddźwiękowy, Bell X-1.
Von Kármán zmarł w 1963 roku w sanatorium w Akwizgranie. Jego nazwisko nosi także linia Kármána, umowna granica między atmosferą Ziemi a przestrzenią kosmiczną, znajdująca się na wysokości 100 km.
Publikacje
- Michael H. Gorn: The universal man: Théodore von Kármán’s life in aeronautics. – Waszyngton: Smithsonian Inst. Pr., 1992.
- Kärin Nickelsen (Mitarb.): Theodore von Kármán: Flugzeuge für die Welt und eine Stiftung für Bern. – Bazylea: Birkhäuser, 2004.
Osiągnięcia
Von Kármán był laureatem wielu prestiżowych nagród, w tym National Medal of Science oraz Orderu Alfonsa X Mądrego. Jego prace ugruntowały podstawy współczesnej aerodynamiki i miały znaczący wpływ na rozwój technologii lotniczej.
