Kaplica Rodziny Scheiblerów w Łodzi
Kaplica-mauzoleum rodziny Scheiblerów, zlokalizowana na Starym Cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Ogrodowej w Łodzi, została ukończona w 1888 roku. Jej projekt, opracowany przez Edwarda Lilpopa i Józefa Dziekońskiego, jest uznawany za jedno z najważniejszych dzieł architektury cmentarnej na świecie, symbolizujące rozwój Łodzi w XIX wieku.
Historia i budowa
Karol Scheibler (1820–1881) był przemysłowcem, który stworzył potężne imperium przemysłowe w Łodzi. Po jego śmierci, wdowa Anna z Wernerów zleciła budowę kaplicy. Pierwszy konkurs na projekt wygrał Jan Hinz, ale rodzina go odrzuciła. W grudniu 1883 roku ogłoszono drugi konkurs, którego wyniki nie spełniły oczekiwań. Ostatecznie zlecono projekt Edwardowi Lilpopowi, który w 1885 roku rozpoczął prace nad kaplicą.
Budowla, wykonana w stylu neogotyckim, zainspirowana francuskimi i niemieckimi wzorcami gotyckimi, została poświęcona 1 września 1888 roku. W krypcie spoczęły szczątki Karola Scheiblera oraz jego dwóch synów. W kolejnych latach pochowani tam zostali także inni członkowie rodziny.
Stan kaplicy po 1945 roku
Po II wojnie światowej kaplica uległa znacznemu zniszczeniu. Teren cmentarza był dewastowany, a krypta grobowa została sprofanowana. Nieliczna parafia ewangelicka nie była w stanie dbać o porządek, a władze nie interesowały się ochroną zabytków. Dopiero w drugiej połowie lat 70. XX wieku podjęto działania mające na celu zabezpieczenie obiektu.
W 1978 roku przeprowadzono inwentaryzację kaplicy, a okna zamurowano. Mimo tych działań, zniszczenia trwały nadal. Kaplica, o wymiarach 25×13,5 m, ma smukłą bryłę z ażurową wieżą o wysokości 37 m, ozdobioną figurami aniołów.
Materiał i architektura
- Do budowy użyto piaskowca, co było rzadkością w Polsce.
- Wnętrza ozdobiono marmurami, w tym białym marmurem karraryjskim.
- Okna zdobią witraże, a dachy pokryto łupkiem szkockim.
- Kamienne ornamenty wykonano według projektów Władysława Wojtasiewicza.
Kaplica Scheiblerów stanowi unikatowy przykład architektury, której klasa jest porównywalna z innymi nielicznymi budowlami w Europie.
