Sromotnik smrodliwy
Phallus impudicus L. to grzyb z rodziny sromotnikowatych (Phallaceae), znany również jako sromotnik bezwstydny. W polskim piśmiennictwie mykologicznym spotykane są różne nazwy, takie jak sromotnik śmierdzący, panna-bedłka czy smrodnik.
Systematyka
W klasyfikacji według Index Fungorum sromotnik smrodliwy należy do:
- Rodzina: Phallaceae
- Rząd: Phallales
- Klasa: Agaricomycetes
- Typ: Basidiomycota
Nazwę polską nadał Józef Jundziłł w 1830 roku.
Morfologia
Młode owocniki mają kulisty lub jajowaty kształt, są białe lub kremowe z żółtym odcieniem, osiągają rozmiary 4–6 × 3–5 cm. W początkowej fazie rozwoju grzybnia przypomina „czarcie jajo” i jest częściowo ukryta w ziemi. W miarę wzrostu jajo pęka, a pojawia się dojrzały owocnik, zwany receptaklem.
Główka owocnika przypomina smardze, osiąga długość kilkunastu centymetrów i pokryta jest zieloną, galaretowatą masą, w której znajdują się zarodniki. Grzyb wydziela intensywny zapach przypominający padlinę, co przyciąga muchy, które rozprzestrzeniają zarodniki.
Zarodniki
Zarodniki sromotnika smrodliwego są bladożółte, podłużnie eliptyczne, gładkie, o wymiarach 3,5–5,0 × 1,5–2,0 μm.
Właściwości i ochrona
Badania sugerują, że wyciąg ze sromotnika smrodliwego może wspierać leczenie zakrzepicy, zmniejszając częstość występowania zakrzepów. W 1983 roku grzyb ten został objęty ochroną gatunkową w Polsce jako jeden z pierwszych 20 gatunków, jednak w 2004 roku ochrona została zniesiona z uwagi na jego dużą rozpowszechnienie.
Gatunki podobne
Gatunkiem podobnym do sromotnika smrodliwego jest sromotnik fiołkowy (Phallus hadriani), który charakteryzuje się lekko fioletowym lub różowawym kolorem oraz słabszym zapachem.
Podsumowanie
Sromotnik smrodliwy to interesujący grzyb o specyficznej morfologii i zapachu, który odegrał rolę w badaniach naukowych oraz ochronie środowiska. Jego obecność w ekosystemie ma znaczenie, mimo że wiele osób nie jest świadomych jego właściwości oraz różnorodności.
