Endometrioza

Endometrioza, znana również jako gruczolistość zewnętrzna, to stan, w którym błona śluzowa macicy (endometrium) występuje poza jamą macicy. Objawy tej choroby zostały po raz pierwszy opisane przez Arthura Duffa w 1769 roku. W XIX wieku zaczęto rozwijać hipotezy dotyczące jej patogenezy, w tym teorię metaplazji oraz koncepcję „miesiączkowania wstecznego” opracowaną przez Johna Sampsona w 1925 roku.

Epidemiologia

Szacuje się, że endometrioza dotyka 7–15% miesiączkujących kobiet. Rzadko występuje w okresie pomenopauzalnym i przed menarche. Odnotowano również pojedyncze przypadki u mężczyzn leczonych hormonalnie z powodu raka prostaty.

Patogeneza

Ogniska endometriozy najczęściej występują wewnątrz jamy otrzewnej (94–97% przypadków), ale mogą również występować w innych lokalizacjach, takich jak szyjka macicy czy pęcherz moczowy. Teorie dotyczące powstawania endometriozy obejmują:

Regurgitacja, czyli „wsteczna menstruacja” – wydostanie się komórek endometrium do jamy otrzewnej.
Implantacja – przeniesienie endometrium podczas porodu cesarskiego lub operacji.
Metaplazja – przekształcenie komórek wyściółki otrzewnej.
Rozsiew – rzadkie przeniesienie endometriozy przez naczynia krwionośne i limfatyczne.
Toksyny środowiskowe – wystawienie na działanie dioksyn może wpływać na patologię endometriozy.

Wysoki poziom estrogenów i czynniki genetyczne również mogą mieć wpływ na rozwój choroby.

Objawy i przebieg

Endometrioza rozwija się powoli, często bezobjawowo, ale może powodować ból podczas współżycia i trudności w zajściu w ciążę. Typowe objawy to:

Bóle w miednicy mniejszej.
Zaburzenia cyklu miesięcznego.
Obfite krwawienia menstruacyjne.
Problemy z płodnością.

Rzadsze objawy obejmują krwiomocz oraz krwawienia z przewodu pokarmowego.

Skutki nieleczonej endometriozy

Silne bóle.
Stany depresyjne.
Problemy ze współżyciem seksualnym.
Obniżenie płodności lub niepłodność.
Zaburzenia jelita i pęcherza.

Rozpoznanie

Rozpoznanie endometriozy zazwyczaj odbywa się za pomocą laparoskopii lub laparotomii z biopsją. Mniej precyzyjne metody to USG i MRI, które nie zawsze wykrywają chorobę.