Ryjówka aksamitna (Sorex araneus) to mały ssak z rodziny ryjówkowatych.
Wygląd
Długość ciała ryjówki wynosi 6,5–8 cm, a ogona około 4 cm. Waga to 5–12 g. Kolor sierści zmienia się w zależności od pory roku: zimą jest niemal czarna, latem natomiast brunatno-szaro-kasztanowa. Ryjówka ma małe, okrągłe uszy, wydłużony ryjek oraz ogon pokryty krótkim włosem.
Występowanie i środowisko
Ryjówka aksamitna występuje w Środkowej i Wschodniej Europie oraz w Skandynawii, na Wyspach Brytyjskich i w wschodniej Syberii. W Polsce jest powszechna i można ją spotkać w różnych środowiskach, takich jak ogrody, lasy liściaste i mieszane, oraz zakrzewione łąki. Gniazda buduje pod ziemią, w gęstej roślinności lub przy próchniejących pniach.
Tryb życia
Ryjówki są aktywne zarówno w dzień, jak i w nocy. Ich aktywność dzieli się na zdobywanie pokarmu oraz odpoczynek. Żerują od 15 minut do godziny, a następnie odpoczywają przez ten sam czas.
Pokarm
Dietę ryjówki stanowią owady, pająki, ślimaki oraz padlina. Bez pożywienia ryjówka może zginąć w ciągu 10 godzin. Nie zapada w sen zimowy z powodu niskich rezerw tłuszczu. Ryjówka aksamitna jest jednym z trzech polskich jadowitych ssaków, a toksyny w jej ślinie powodują hemolizę erytrocytów żab, co ułatwia polowanie na większe ofiary.
Rozmnażanie i rozwój
Okres rozrodczy trwa od września do stycznia. Samce poszukują partnerek poza swoimi terytoriami. Ciąża trwa 19–21 dni, a w gnieździe przychodzi na świat 5–9 młodych. Młode są ślepe, ważą około 1 g i mają cienką skórę. Oczy otwierają po 18 dniach, a po 3 tygodniach stają się samodzielne.
Ochrona i zagrożenia
Ryjówki aksamitne są narażone na polowania ze strony ptaków drapieżnych i sów. Posiadają gruczoły wydzielające niesmaczną substancję, co sprawia, że są mniej atrakcyjne dla drapieżników, takich jak lisy czy kuny. W Polsce ryjówka aksamitna podlega częściowej ochronie.
