Kompozycja otwarta
Kompozycja otwarta to forma sztuki, która pozostawia odbiorcy szerokie pole do interpretacji. Charakteryzuje się specyficzną relacją między elementami, co pobudza wyobraźnię i sugeruje coś, co wykracza poza same dzieło. Tego rodzaju kompozycja angażuje widza w proces współtworzenia, przekraczając tradycyjne, zamknięte formy.
W literaturze
W literaturze kompozycja otwarta odchodzi od klasycznych zasad jedności miejsca, czasu i akcji. Przykładami mogą być:
- Kordian Juliusza Słowackiego
- Hamlet Williama Szekspira
- Kubuś Fatalista i jego pan Denisa Diderota
Ten typ narracji często zaskakuje czytelnika, stawia pytania i zmusza do interpretacji, a jego korzenie sięgają romantyzmu.
W muzyce
W muzyce kompozycja otwarta daje wykonawcy swobodę w interpretacji i aranżacji elementów utworu. Przykłady to:
- Klavierstück XI Karlheinza Stockhausena
- A piacere Kazimierza Serockiego
Współczesna muzyka często korzysta z aleatoryzmu, polegającego na losowości i improwizacji.
W sztukach plastycznych
W sztukach plastycznych kompozycja otwarta stymuluje wyobraźnię widza i sugeruje, że dzieło wykracza poza swoje fizyczne ramy. Jej początki sięgają końca XVIII wieku i modernizmu. Przykłady to:
- Nenufary Claude’a Moneta
- Nierozpoznani Magdaleny Abakanowicz
Dzięki tej kompozycji, widz ma możliwość nawiązywania relacji z otoczeniem dzieła.
