France Prešeren – Życie i twórczość
France Prešeren (1800-1849) był słoweńskim poetą romantycznym, autorem hymnu Słowenii „Zdravljica”. Uznawany za najwybitniejszego słoweńskiego poetę, jego prace miały istotny wpływ na literaturę europejską XIX wieku. Jego najbardziej znanym dziełem jest „Sonetni venec” (Wieniec sonetów), napisany pod wpływem nieszczęśliwej miłości do Julii Primic.
Lata młodzieńcze i edukacja
Prešeren urodził się w wiejskiej rodzinie, a jego matka miała nadzieję, że zostanie księdzem. Uczył się najpierw w Kopanju, a następnie w Lublanie, gdzie kontynuował naukę w gimnazjum. W 1821 roku wyjechał do Wiednia, gdzie podjął studia prawnicze, jednak jego zainteresowania kierowały się ku poezji, co doprowadziło do konfliktu z rodzicami.
Kariera literacka i przyjaźń z Matiją Čopem
Po ukończeniu studiów Prešeren powrócił do Lublany, gdzie podjął praktykę jako aplikant adwokacki. W tym czasie nawiązał bliską znajomość z Matiją Čopem, który inspirował go do pisania w nowoczesnych formach poetyckich, co zaowocowało m.in. elegią „Slovo od mladosti” i cyklem „Ljubezenski sonetje”.
Miłość i osobiste tragedie
W 1833 roku Prešeren zakochał się w Julii Primic, co zainspirowało jego „Wieniec sonetów”. Jednak Julia wyszła za mąż, co doprowadziło Prešerna do kryzysu emocjonalnego. W 1835 roku stracił bliskich przyjaciół i zmarł jego wuj, co wpłynęło na jego twórczość. W tym czasie zaczął interesować się poezją ludową i zaprzyjaźnił się z Emilem Korytką, polskim działaczem.
Życie osobiste
Prešeren miał trójkę dzieci z Aną Jelovšek, jednak nie pisał o niej wierszy miłosnych. W 1843 roku zaczął współpracować z redakcją „Kmetijskih in rokodelskih novic”, gdzie publikował swoje wiersze. Jego twórczość zyskała uznanie, a w 1847 roku opublikował zbiór „Poezije”.
Śmierć i dziedzictwo
Prešeren zmarł 8 lutego 1849 roku na skutek choroby. Po jego śmierci rozpoczęto starania o upamiętnienie jego twórczości, co zaowocowało organizacją pogrzebu i budową pomnika. Dziś jest jednym z najważniejszych poetów w Słowenii, a jego wiersze tłumaczone są na wiele języków, w tym polski.
Dzieła przetłumaczone na język polski
- „Wieniec sonetów”
- „Chrzest nad Sawicą”
Bibliografia
- Tone Pretnar, Prešeren in Mickiewicz: o slovenskem in poljskem romantičnem verzu. Ljubljana, 1998.
- Franc Drolc, Prešeren w Polsce. Sprawozdania Komisji naukowych oddziału PAN W Krakowie, 1967.
- France Prešeren, Poezje. Warszawa, 1965.
