Sejm skonfederowany
Sejm skonfederowany (łac. sub vinculo confoederationis) to unikalna forma organizacji prac Sejmu w I Rzeczypospolitej, która wyłoniła się w kontekście problemów związanych z funkcjonowaniem władzy ustawodawczej.
Problem z liberum veto
W połowie XVII wieku wprowadzono zasadę liberum veto, która umożliwiała każdemu posłowi zerwanie obrad sejmowych oraz unieważnienie uchwał. W miarę upływu czasu, zjawisko to prowadziło do coraz częstszych przerw w obradach, co skutkowało paraliżem legislacji w Rzeczypospolitej.
Reformy XVIII wieku
Aby zapobiec dalszym zrywom sejmów, reformatorzy XVIII wieku postanowili zastosować zasady obowiązujące w konfederacjach, gdzie decyzje podejmowane były na zasadzie większości głosów, eliminując konieczność jednomyślności.
Tworzenie sejmu skonfederowanego
W ten sposób powstał sejm skonfederowany, podczas którego posłowie tworzyli konfederacje: jedna dla Korony, druga dla Wielkiego Księstwa. Każda konfederacja wybierała swojego marszałka, a obrady odbywały się „pod węzłem konfederacji”, gdzie decyzje podejmowane były na zasadzie większości głosów.
Najsłynniejsze sejm skonfederowane
Do najważniejszych sejmów skonfederowanych należą:
- Sejm konwokacyjny (1764)
- Sejm Repninowski (1767–1768)
- Sejm Czteroletni (1788–1792)
Sejm skonfederowany stanowił istotny krok w reformowaniu systemu prawnego i legislacyjnego w I Rzeczypospolitej, starając się zniwelować negatywne skutki zasady liberum veto.
