Wartość energetyczna produktów spożywczych
Wartość energetyczna to ilość energii, jaką organizm może przyswoić z danego produktu podczas trawienia. Wyrażana jest w kilokaloriach (kcal) oraz kilodżulach (kJ).
Jednostki energii
Zgodnie z Międzynarodowym Układem Jednostek Miar, energia mierzona jest w dżulach (J) oraz kaloriach (cal). Przeliczenia są następujące:
- 1 kcal = 4,184 kJ
- 1000 kcal = 4,184 MJ
Wartość energetyczna produktów powinna być podana w kcal i kJ w przeliczeniu na 100 g lub 100 ml. Przeciętne zapotrzebowanie energetyczne mało aktywnego dorosłego człowieka wynosi około 2000 kcal.
Mierzenie wartości energetycznej
Procedura mierzenia wartości energetycznej żywności została opracowana przez Departament Rolnictwa USA na początku XX wieku. Proces ten polega na całkowitym spaleniu żywności w kalorymetrze, a następnie pomiarze uwolnionego ciepła. Wartość ta jest następnie korygowana, aby uwzględnić rzeczywiste przyswajanie energii przez organizmy.
Wartości energetyczne dla makroskładników wynoszą:
- Węglowodany: 410 kcal/100 g
- Tłuszcze: 930 kcal/100 g
- Białka: zróżnicowana wartość, np. kazeina: 425 kcal/100 g
Ilość energii w składnikach pożywienia
Kwestia kaloryczności błonnika różni się w zależności od regionu i przepisów. W Unii Europejskiej od 2016 roku uznaje się, że kaloryczność błonnika wynosi 2 kcal/g. W USA rozróżnia się błonnik rozpuszczalny (4 kcal/g) i nierozpuszczalny (0 kcal/g).
Wydatek energetyczny u ssaków
Zużycie energii przez organizm ludzkich ssaków można podzielić na kilka kategorii:
- 60–75% – podstawowa przemiana materii
- 15–30% – aktywność ruchowa
- 6–10% – termogeneza indukowana pożywieniem
- 2–7% – inne procesy
Przykładowe wydatki energetyczne to:
- Sen: 80 W
- Praca umysłowa: 150 W
- Jazda na rowerze: 500 W
- Wyczerpujący wysiłek: 1000 W (z czego tylko 100 W na pracę)
Przykładowe obliczenia: spalenie 500 g tłuszczu wymaga:
- Spoczynek (80 W): około 64 godzin
- Intensywna gimnastyka (500 W): około 10 godzin
