Kanclerz Wielki Koronny
Kanclerz wielki koronny był kluczowym urzędnikiem w Królestwie Polskim, odpowiedzialnym za prowadzenie kancelarii królewskiej oraz polityki zagranicznej. Urząd ten powstał na początku XII wieku i początkowo był sprawowany przez duchownych. W czasie rozbicia dzielnicowego każdy władca miał swojego kanclerza, a po zjednoczeniu zyskał on na znaczeniu, wypierając kanclerzy ziemskich.
W miarę upływu czasu, tytuł kanclerza zmieniał się, a po unii lubelskiej pojawił się również kanclerz wielki litewski. Kanclerz koronny odpowiadał za relacje z państwami zachodnimi, podczas gdy jego litewski odpowiednik zajmował się wschodem. Był to także urzędnik dbający o praworządność, pilnujący przestrzegania praw przez króla oraz przewodniczący sądu królewskiego, znanego jako Asesorium.
Kanclerz miał swojego zastępcę, podkanclerzego, który miał podobne uprawnienia, a ich wpływy zależały od bieżącej sytuacji politycznej. W epoce nowożytnej wśród kanclerzy znajdowali się zarówno duchowni, jak i świeccy. Urząd istniał do końca Rzeczypospolitej, tj. do trzeciego rozbioru w 1795 roku.
Lista Kanclerzy Wielkich Koronnych
- Jan (1107–1112)
- Michał Awdaniec (1112–1113)
- Goswin (1113–1138)
- Lupus (1138–1145)
- Pean (1145–1152)
- Cherubin (1152–1172)
- Klemens (1172–1173)
- Stefan (1173–1206)
- Iwo Odrowąż (1206–1208)
- Wincenty z Niałka (1208–1211)
- Jarost (1211–1212)
- Marcin (1212–1213)
- Nanker (1213–1241)
- Wawrzęta Gutowski (1241–1243)
- Rambold (1243–1262)
- Paweł z Przemankowa (1262–1266)
- Stanisław z Krakowa (1266–1270)
- Prokop (1270–1280)
- Andrzej Zaremba (1280–1290)
- Wincenty (1290–1296)
- Jan (1296)
- Piotr Angeli (1296–1306)
- Franciszek z Krakowa (1306–1320)
- Zbigniew ze Szczyrzyca (1320–1356)
- Janusz Suchywilk (1357–1373)
- Zawisza Kurozwęcki (1373–1379)
- Jan Radlica (1380–1386)
- Zaklika z Miedzygorza (1386–1404)
- Mikołaj Kurowski (1404–1411)
- Wojciech Jastrzębiec (1411–1423)
- Jan Szafraniec (1423–1433)
- Jan Taszka Koniecpolski (1434–1454)
- Jan Gruszczyński (1454–1469)
- Jakub Dembiński (1469–1473)
- Uriel Górka (1473–1479)
- Stanisław Kurozwęcki (1479–1482)
- Krzesław Kurozwęcki (1483–1503)
- Jan Łaski (1503–1510)
- Maciej Drzewicki (1510–1513)
- Krzysztof Szydłowiecki (1515–1532)
- Jan Chojeński (1532–1538)
- Paweł Dunin Wolski (1539–1544)
- Tomasz Sobocki (1544–1541)
- Samuel Maciejowski (1541–1550)
- Jan Ocieski (1552–1563)
- Walenty Dembiński (1564–1576)
- Piotr Dunin Wolski (1576–1578)
- Jan Zamoyski (1578–1605)
- Maciej Pstrokoński (1606–1609)
- Wawrzyniec Gembicki (1609–1613)
- Feliks Kryski (1613–1618)
- Stanisław Żółkiewski (1618–1620)
- Andrzej Lipski (1620–1625)
- Wacław Leszczyński (1625–1628)
- Jakub Zadzik (1628–1635)
- Tomasz Zamoyski (1635–1638)
- Piotr Gembicki (1638–1643)
- Jerzy Ossoliński (1643–1650)
- Andrzej Leszczyński (1650–1652)
- Stefan Koryciński (1652–1658)
- Mikołaj Jan Prażmowski (1658–1666)
- Jan Leszczyński (1666–1678)
- Jan Stefan Wydżga (1678)
- Jan Wielopolski (1678–1688)
- Jerzy Albrecht Denhoff (1688–1702)
- Karol Tarło (1702)
- Andrzej Chryzostom Załuski (1702–1706)
- Jan Stanisław Jabłonowski (1706–1709)
- Jan Sebastian Szembek (1712–1731)
- Andrzej Stanisław Załuski (1735–1746)
- Jan Małachowski (1746–1762)
- Andrzej Hieronim Zamoyski (1764–1767)
- Andrzej Stanisław Młodziejowski (1767–1780)
- Jan Andrzej Borch (1780)
- Antoni Onufry Okęcki (1780–1786)
- Jacek Małachowski (1786–1793)
- Antoni Sułkowski (1793–1795)
