Helena Romanowska
Helena Romanowska, zamężna Szuszkiewiczowa (13 grudnia 1908 – 17 maja 1980), była radziecką pisarką narodowości polskiej, działającą na terenie Białoruskiej SRR.
Życiorys
Urodziła się w Mińsku w rodzinie zubożałych szlachciców. Jej ojciec, Ludwik Romanowski, pracował jako ober-konduktor na Kolei Libawsko-Romieńskiej, a później w łaźni publicznej. Helena ukończyła Polskie Technikum Pedagogiczne im. B. Wesołowskiego w Mińsku, zdobywając uprawnienia nauczycielskie.
Romanowska była częścią pokolenia młodych pisarzy, którzy uważali się za „Polaków radzieckich”. Działała w Komsomole oraz w Sekcji Polskiej Białoruskiego Zrzeszenia Pisarzy Proletariackich. W 1934 roku uczestniczyła w I Wszechbiałoruskim Zjeździe Pisarzy oraz I Wszechzwiązkowym Zjeździe Pisarzy Radzieckich. W latach 30. wyszła za mąż za białoruskiego poetę Stanisłaua Szuszkiewicza. Po aresztowaniu męża w 1936 roku, Romanowska została wydalona z Komsomołu, ale kontynuowała pracę w szkolnictwie.
Była autorką utworów o tematyce politycznej, dotyczących przemian społeczności polskiej w Białoruskiej SRR. Pisała opowiadania, reportaże, utwory poetyckie oraz literaturę dla dzieci i młodzieży. Do jej najważniejszych dzieł należą:
- Opowiadanie: Z wiosną w zawody (1933)
- Reportaż: Dojrzewają kłosy… (1933)
- Poemat: W zimowy poranek (1934)
- Powieść: Dzieci radzieckich pól (1935)
W 1960 roku przetłumaczyła na język białoruski powieść Aadu Hinta Wybrzeże wiatrów.
Życie prywatne
Helena Romanowska miała dużą rodzinę, z 12 rodzeństwa troje zmarło w dzieciństwie. Jej brat Wacław zginął w czasie wojny domowej, a Feliks w pierwszych dniach II wojny światowej. Młodsza siostra Jadwiga zmarła w czasie niemieckiej okupacji. Z Stanisławem Szuszkiewiczem miała syna, Stanisłaua Szuszkiewicza, który był przewodniczącym Rady Najwyższej Republiki Białorusi XII kadencji oraz pierwszym przywódcą niepodległej Białorusi po 1991 roku.
Podsumowanie
Helena Romanowska była istotną postacią w radzieckiej literaturze białoruskiej, której twórczość odzwierciedlała złożoną rzeczywistość społeczną i polityczną swojego czasu. Jej prace, choć często krytykowane, stanowią ważny element dziedzictwa kulturalnego Białorusi.
