IV Rzeczpospolita
IV Rzeczpospolita (IV RP) to termin polityczny postulujący znaczące zmiany w ustroju Polski, pierwotnie używany przez publicystów i popularny w kampanii wyborczej 2005 roku, szczególnie przez Prawo i Sprawiedliwość oraz Lecha Kaczyńskiego. Termin ten odnosi się także do Polski pod rządami PiS i jej koalicjantów.
Historia pojęcia
Pojęcie „IV Rzeczpospolita” zostało po raz pierwszy użyte przez Andrzeja Stelmachowskiego w 1989 roku, w kontekście wyboru Wojciecha Jaruzelskiego na prezydenta PRL. W kolejnych latach termin pojawiał się w różnych kontekstach, m.in. w artykule Rafała Matyi w 1998 roku oraz w tekstach Pawła Śpiewaka w 2003 roku.
W kampanii parlamentarnych 2005 roku termin ten był wykorzystywany przez różne partie, w tym Platformę Obywatelską i Polskie Stronnictwo Ludowe. Prawo i Sprawiedliwość przedstawiło swoje postulaty w formie dwunastu tez konstytucyjnych.
Kluczowe założenia IV Rzeczypospolitej
W koncepcji IV Rzeczypospolitej zakładano:
- Odnowę moralną w życiu publicznym
- Tworzenie mechanizmów demokratycznych w zgodzie z doraźnymi interesami
- Nadmierne upartyjnienie instytucji państwowych
- Trudności w rozwiązywaniu problemów społecznych
Zmiany polityczne i zakończenie IV RP
Według polityków Platformy Obywatelskiej i Sojuszu Lewicy Demokratycznej, IV RP rozpoczęła się w 2006 roku wraz z utworzeniem koalicji rządowej PiS. Aleksander Kwaśniewski uznał koniec IV RP za dzień wyborów w 2007 roku, gdy wygrała Platforma Obywatelska. Lech Kaczyński w 2007 roku stwierdził, że IV Rzeczpospolita nigdy nie została w pełni zrealizowana.
Termin IV Rzeczpospolita zyskał na znaczeniu ponownie po wyborach w 2015 roku, w odniesieniu do Polski pod rządami Prawa i Sprawiedliwości oraz jej koalicjantów.
