W 2024 roku w Polsce odnotowano niezwykle wysoki wzrost zachorowań na krztusiec, wirusa RSV oraz boreliozę, co zostało potwierdzone przez najnowsze dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego. Ponadto, pojawiły się nowe choroby, które w dużej mierze są efektem zmian klimatycznych.
Zgodnie z informacjami NIZP, rok 2024 był rekordowy pod względem liczby zachorowań na krztusiec – zakaźną chorobę bakteryjną układu oddechowego, przenoszoną drogą kropelkową. W zarejestrowano 32 430 przypadków, co oznacza ponad trzydziestokrotny wzrost w stosunku do roku 2023, w którym odnotowano jedynie 922 przypadki.
Wzrost zachorowań na krztusiec był przewidywany przez specjalistów już przed pandemią COVID-19. Profesor Aneta Nitsch-Osuch, pediatra i konsultant wojewódzki ds. epidemiologii, zauważyła, że epidemie tej choroby mają cykliczny charakter, występując co 4-5 lat. Ostatni większy wzrost miał miejsce w 2016 roku, a następny, według prognoz, powinien był pojawić się w 2020 roku, zanim zostanie zatrzymany przez lockdown.
Ekspertka wyjaśnia, że obecne zwiększenie liczby zachorowań odpowiada nie tylko powrotowi do normalności po pandemii, ale także spadkowi odporności na tę infekcję. Szczepionki nie zapewniają długotrwałej ochrony, co powoduje, że dawki przypominające są zalecane co 10 lat. Niestety, wiele osób zaniedbuje te szczepienia, a rodzice nie decydują się na immunizację dzieci, mimo że w przypadku krztuśca jest ona obowiązkowa. Brak odporności stwarza szczególne zagrożenie dla noworodków i niemowląt, które są w wysokim ryzyku powikłań, a wręcz śmierci.
Przykłady z przeszłości pokazują, jak niebezpieczny może być krztusiec. Przed wprowadzeniem powszechnych szczepień w 1960 roku, wskaźnik śmiertelności wśród noworodków wynosił 6-8%. U najmłodszych dzieci, objawy są często niespecyficzne, co może prowadzić do późnego rozpoznania i trudności w leczeniu. Aby ograniczyć liczbę zachorowań, konieczne jest zwiększenie liczby szczepień oraz szczepienie kobiet w ciąży, które od 15 października 2024 roku będzie darmowe. Z danych Ministerstwa Zdrowia wynika, że skorzystało z tego programu 29 tysięcy kobiet.
Dane NIZP wskazują również na rekordowy wzrost zakażeń wirusem RSV. W 2024 roku stwierdzono 41 631 przypadków, w tym 19 080 wśród dzieci do drugiego roku życia. Dla porównania, rok wcześniej liczba zakażeń wyniosła nieco ponad 12 tysięcy. RSV jest czterokrotnie bardziej zakaźny od grypy i stanowi najczęstszą przyczynę infekcji dolnych dróg oddechowych u dzieci poniżej pierwszego roku życia. Przenosi się drogą kropelkową, a objawy rozwijają się w ciągu czterech do sześciu dni.
Największe ryzyko wystąpienia powikłań dotyczy najmłodszych dzieci oraz osób powyżej 65. roku życia. U dzieci wirus może prowadzić do zapalenia oskrzelików, co skutkuje poważnymi problemami z oddychaniem, a u seniorów często konieczna jest hospitalizacja. Na całym świecie RSV jest przyczyną ponad 270 tysięcy hospitalizacji osób powyżej 60. roku życia rocznie, z czego około 20 tysięcy pacjentów umiera w szpitalach.
W roku 2024 zarejestrowano także znaczący wzrost przypadków wirusowego zapalenia jelit, które spowodowane jest m.in. rotawirusami i norowirusami. Liczba zakażeń wzrosła do 41 698, wobec 27 277 w roku poprzednim. Również przypadki odry wzrosły znacząco – zaledwie 35 przypadków w 2023 roku do 279 w 2024 roku. Niezwykle istotny jest wzrost zachorowań na boreliozę, która dotknęła 29 347 osób – to niemal cztery tysiące więcej niż w 2023 roku.
W kontekście grypy sytuacja była odwrotna – liczba zakażeń spadła do 5 886 przypadków z pięciu tysięcy w 2023 roku. Zmniejszyła się też liczba przypadków COVID-19, która w 2024 roku wyniosła 276 114, w porównaniu do ponad 341 tysięcy w roku 2023. Oznaczono także spadek przypadków ospy wietrznej i zakażeń wirusem HIV, przy czym te ostatnie wyniosły 2291, co oznacza spadek o 585 przypadków w porównaniu do roku poprzedniego.
W 2024 roku odnotowano również sporadyczne przypadki choroby wywoływanej przez wirus Zika (1 przypadek) oraz gorączki zachodniego Nilu (3 przypadki), a liczba zakażeń gorączką denga wzrosła niemal dwukrotnie do 126 przypadków w porównaniu do roku 2023, kiedy to zanotowano 70 przypadków.
Raport „Lancet Countdown on Health and Climate Change”, opublikowany pod koniec listopada 2024 roku, podkreśla, że zmiany klimatu przyczyniają się do rozprzestrzeniania chorób zakaźnych, takich jak denga, malaria, gorączka zachodniego Nilu czy wibrioza, co stawia zagrożenie dla osób zamieszkujących obszary, które wcześniej nie były narażone na takie ryzyko.
Źródło/foto: Interia
