Minister obrony narodowej, Władysław Kosiniak-Kamysz, stawia na znaczenie podoficerów. Trudno się temu dziwić – ci żołnierze to prawdziwi weterani, przeszkoleni w trudnych warunkach, którzy utrzymują dyscyplinę w armii. Z informacji uzyskanych przez Onet wynika, że minister odbył niedawno spotkanie z przedstawicielami korpusu podoficerskiego, podczas którego zapewnił o wzmocnieniu ich pozycji w strukturach wojskowych. Równocześnie jednak, w tym samym okresie, do MON wpłynęło pismo od dziekana korpusu, które wzbudziło niepokój wśród dowódców i podoficerów, stawiając pod znakiem zapytania zapewnienia ministra.
ROLA PODOFICERÓW W ARMII
Przed omówieniem propozycji dziekana korpusu podoficerów, warto bliżej przyjrzeć się samej instytucji. Konwent dziekanów oficerów, podoficerów i szeregowych stanowi jedyną demokratyczną reprezentację żołnierzy w armii. Przedstawiciele wybierani są w drodze głosowania, a ich głównym zadaniem jest ochrona praw żołnierzy.
W jednostkach wojskowych ich interesy reprezentują mężowie zaufania, również wybierani przez żołnierzy w głosowaniu. To do tych osób żołnierze zgłaszają swoje problemy, które najczęściej dotyczą spraw socjalno-bytowych, rodzinnych i związanych z warunkami służby. Mężowie zaufania przekazują te kwestie wyżej, starając się o ich rozwiązanie.
Po przystąpieniu Polski do NATO zainicjowano reformę korpusu podoficerskiego, wzorując się na amerykańskim modelu. Kluczową zmianą było wprowadzenie stanowisk starszych podoficerów dowództw, znanych jako SPD. Ich amerykańscy odpowiednicy to Command Sergeant Major.
STARSZY PODOFICER DOWÓDZTWA A MĘŻOWIE ZAUFANIA
Starszymi podoficerami dowództwa w polskiej armii są SPD, którzy pełnią rolę doradców dla dowódców jednostek od szczebla batalionu w górę. Każdy z szefów Sztabu Generalnego, dowódca operacyjny, oraz dowódcy korpusów czy dywizji mają swojego SPD, który jest ich prawą ręką. W NATO starszy podoficer jest kluczowym doradcą, co sprawia, że na odprawy w Kwaterze Głównej NATO zabierają swoich SPD. Tam spotykają się, by omawiać problemy, które dotyczą korpusu, który reprezentują.
Były szef sztabu, gen. Rajmund Andrzejczak, starał się uwypuklić rolę SPD, jednak nie udało mu się dokończyć reformy. Zdaniem doświadczonego podoficera, SPD odpowiadają tylko przed dowódcą. Ich zadaniem jest dbanie o morale, analizowanie wyników szkolenia oraz zgłaszanie ewentualnych problemów. Koncepcja wprowadzenia mężów zaufania jako głównych przedstawicieli korpusu podoficerów budzi zastrzeżenia.
INICJATYWA CZY ZAGROŻENIE?
Pismo dziekana korpusu podoficerów podkreśla ich znaczenie, jednak jednocześnie umniejsza rolę SPD, nazywając ich zaufanymi ludźmi dowódców. Dziekan proponuje także zmiany w systemie dowodzenia, sugerując, że SPD powinien zamiast kontrolować jakość szkolenia, jedynie wizytować jednostki i po dokonaniu obserwacji opiniować wykonanie zadań. Co więcej, dziekan postuluje przeprowadzenie oceny zasadności stanowisk SPD, co spotkało się z ostrą krytyką wśród wojska.
Wydaje się, że to nie tylko wewnętrzna kwestia armii. Pismo dziekana opiera się na wpływach politycznych, co wywołuje obawy o stabilność obecnych struktur dowodzenia. Oburzenie tą sytuacją wyrażają nie tylko podoficerowie, ale również oficerowie oraz dowódcy, którzy postrzegają SPD jako niezbędny element systemu szkolenia.
Reakcje na pismo są jednoznaczne – wielu dostrzega w nim inicjatywę wymuszoną z góry, mającą na celu zrealizowanie niejasnych celów ministerstwa obrony. Apel o zachowanie istniejącego modelu i doskonalenie go, a nie jego likwidację, przeważa w wypowiedziach doświadczonych oficerów. Pomysły dziekana wywołują obawy, że mogą one zniweczyć osiągnięcia ostatnich lat reform oraz obniżyć gotowość bojową wojska.
Ostatecznie, resort obrony zdementował wszelkie spekulacje dotyczące podważania funkcji SPD, zapewniając, że dąży do dalszego wzmacniania tej roli. Mimo to, sytuacja w armii wydaje się niepewna, a rozważania na temat przyszłości podoficerów m.in. SPD oraz mężów zaufania z pewnością będą się toczyć w nadchodzących miesiącach.
