„`html
Amon Leopold Göth
Amon Leopold Göth (ur. 11 grudnia 1908 w Wiedniu, zm. 13 września 1946 w Krakowie) był austriackim zbrodniarzem wojennym, Hauptsturmführer SS, który w czasie II wojny światowej pełnił funkcję komendanta obozu koncentracyjnego w Płaszowie oraz uczestniczył w likwidacji gett żydowskich w Krakowie i Tarnowie.
Życiorys
Göth był jedynym dzieckiem Berthy i Amona Franza Götha. Jego rodzice prowadzili wydawnictwo, co zapewniło im stabilną sytuację finansową. Amon uczęszczał do katolickiej szkoły, a w wieku 17 lat związał się z ideami nacjonalistycznymi, wstępując do NSDAP i SS.
W marcu 1940 roku, po przybyciu do Polski, szybko awansował w strukturach SS, a w 1942 roku rozpoczął budowę obozu pracy w Lublinie. W 1943 roku został komendantem obozu dla Żydów w Płaszowie, który był miejscem brutalnych represji. Göth osobiście uczestniczył w egzekucjach więźniów i stosował okrutne metody mordu.
W marcu 1943 roku kierował likwidacją krakowskiego getta, co doprowadziło do masowych mordów i deportacji do Auschwitz. Jego okrucieństwo obejmowało zarówno mordowanie, jak i torturowanie więźniów. Szacuje się, że osobiście zabił około 500 osób.
W połowie 1944 roku oboz w Płaszowie został zlikwidowany. Göth zgromadził znaczny majątek zrabowany od swoich ofiar, co doprowadziło do jego aresztowania przez władze niemieckie. Po wojnie został aresztowany przez Amerykanów i przekazany do Polski, gdzie sądzono go za zbrodnie wojenne.
Proces i egzekucja
W 1946 roku, po przeprowadzeniu procesu, Göth został skazany na śmierć. Egzekucja miała miejsce 13 września 1946 roku w Krakowie. Jego żona oraz dzieci po wojnie zmagały się z konsekwencjami jego działań.
Kultura masowa
- Film: Lista Schindlera (1993) – rola Götha: Ralph Fiennes.
- Książka: Kat z Płaszowa (2022) autorstwa Maxa Czornyja.
Awanse i odznaczenia
- SS-Mann – 1930
- SS-Hauptsturmführer – 1 sierpnia 1943
Przypisy i bibliografia
Göth stał się symbolem okrucieństwa nazistowskiego reżimu, a jego życie i zbrodnie są przedmiotem wielu opracowań i badań.
„`
