Zabawa jako forma aktywności
Zabawa to fundamentalna aktywność, obecna w każdej kulturze i cywilizacji. Służy nie tylko rozrywce, ale także edukacji, co potwierdzają różnorodne gry edukacyjne i koncepcje takie jak edutainment.
Reklama
Cechy zabawy
Według Rogera Caillois, zabawa charakteryzuje się kilkoma kluczowymi cechami:
- Dobrowolność: Uczestnicy decydują o udziale w zabawie z własnej woli.
- Wyodrębnienie: Zabawa odbywa się w określonym czasie i przestrzeni, oddzielonej od codziennego życia.
- Niepewność: Wyniki zabawy są nieprzewidywalne, co dodaje elementu zaskoczenia.
- Bezproduktywność: Zabawa nie prowadzi do wytworzenia dóbr materialnych; jej wartość tkwi w przeżyciach.
- Normy: Zabawa rządzi się określonymi regułami, których przestrzeganie jest niezbędne.
- Fikcyjność: Zabawa tworzy odrealnioną rzeczywistość, wyodrębniającą się z codzienności.
Kategorie zabawy
Caillois wyróżnił cztery główne kategorie zabaw:
Reklama
Reklama
- Agon: Zabawy oparte na współzawodnictwie, gdzie umiejętności uczestników odgrywają kluczową rolę. Przykłady: wyścigi, sporty drużynowe, szachy.
- Alea: Zabawy związane z przypadkiem, gdzie wynik zależy od losu. Przykłady: ruletka, loterie.
- Mimicry: Zabawy polegające na odgrywaniu ról i naśladowaniu. Przykłady: zabawy w lekarza, teatrzyk.
- Ilinx: Zabawy wywołujące doznania transowe i emocjonalne. Przykłady: jazda na karuzeli, wspinaczka.
Literatura przedmiotu
- Caillois R. (1997), Ludzie i gry, Warszawa
- Huizinga J. (1967), Homo ludens, zabawa jako źródło kultury, Warszawa
- Żygulski K. (1981), Święto i kultura, Warszawa
- Sułkowski B. (1984), Zabawa: studium socjologiczne, PWN
