Obróbka – definicja i znaczenie
Obróbka to proces nadawania nowych cech przedmiotom, takich jak wymiary, twardość czy gładkość, zgodnie z założeniami technologicznymi. Ma na celu przetworzenie surowca w gotowy produkt przy użyciu narzędzi lub maszyn wytwórczych.
Podział obróbek
Przetwórstwo materiałów
Obróbka materiałów, takich jak metale, drewno i tworzywa sztuczne, dzieli się na kilka metod:
- Odlewnictwo – kształtowanie materiałów poprzez formowanie w różnorodnych formach, takich jak:
- formy piaskowe
- formy kokilowe
- formy ciśnieniowe
- formy rotacyjne
- metoda wosku traconego
- Obróbka plastyczna – zmiana kształtu materiału, obejmująca:
- tłoczenie
- cięcie
- gięcie
- wykrawanie
- kucie (matrycowe, półswobodne, swobodne)
- walcowanie
- Obróbka skrawaniem – mechaniczne kształtowanie materiału, w tym:
- toczenie
- wytaczanie
- frezowanie
- wiercenie
- gwintowanie
- szlifowanie
- honowanie
- Obróbka z wykorzystaniem energii – obejmująca cięcie laserowe, wodą i plazmą.
- Obróbka elektrochemiczna – w tym elektroerozja, polerowanie i galwanizacja.
- Obróbki chemiczne – takie jak wytrawianie.
- Obróbki cieplno-chemiczne – w tym azotowanie, nawęglanie, hartowanie i wyżarzanie.
- Spajanie – metody takie jak spawanie, zgrzewanie, lutowanie i klejenie.
Nowoczesne techniki obróbki
W XX wieku rozwój nauki wprowadził nowe metody, takie jak techniki laserowe czy rentgenowskie, które pozwalają na precyzyjne wykonanie elementów, których produkcja tradycyjnymi metodami byłaby nieefektywna.
Obróbka w technologii budowy maszyn
W budowie maszyn istotne są trzy główne typy obróbki:
- Obróbka skrawaniem – polegająca na usuwaniu fragmentów materiału.
- Obróbka plastyczna – zmiana kształtu materiału dzięki jego plastyczności.
- Odlewanie i wtryskiwanie – przetwarzanie surowca w stanie ciekłym.
Przykłady obróbki w przetwórstwie spożywczym
- instantyzacja
- pasteryzacja
- liofilizacja
- mielenie
- obróbka termiczna
- suszenie
- zamrażanie
- konserwacja żywności
Obróbka w fotografii
- obróbka forsowna
Obróbka jest kluczowym procesem w wielu dziedzinach, dostosowując materiały do potrzeb i wymagań technologicznych.