Awerroizm
Awerroizm to doktryna filozoficzna, która zyskała popularność pod koniec XIII wieku, opierająca się na interpretacjach Arystotelesa przez Ibn Ruszda (Awerroesa). Kluczowymi postaciami związanymi z tym nurtem byli Siger z Brabancji i Boecjusz z Dacji. Awerroizm był krytykowany przez Kościół katolicki, w tym przez Tomasza z Akwinu oraz biskupa Paryża, Étienne’a Tempiera.
Główne idee
W myśli awerroistycznej wyróżnia się kilka kluczowych koncepcji:
- Świat jest wieczny.
- Dusza składa się z części indywidualnej (osobowej) i boskiej.
- Indywidualna część duszy nie jest wieczna.
- Wszyscy ludzie mają jedną, wspólną duszę (monopsychizm).
- Wskrzeszenie zmarłych jest niemożliwe (Boecjusz z Dacji).
Krytyka w średniowieczu
W latach 1270 i 1277 Awerroizm został ostro skrytykowany przez Uniwersytet Paryski. Biskup Tempier wskazał na 219 tez, które nie były akceptowalne. Siger z Brabancji próbował bronić idei „podwójnej prawdy”, dzieląc prawdę na:
- Faktyczną, osiąganą przez naukę i filozofię.
- Religijną, dostępną przez wiarę.
Chociaż niektóre z tez wskazanych przez Tempiera nie miały podstaw w pismach Awerroesa, termin awerroizm pozostał w użyciu, a innymi jego nazwami były „radykalny arystotelianizm” i „heterodoksyjny arystotelianizm”.
Renesans i nowożytność
W epoce renesansu awerroizm znalazł swoje miejsce na uniwersytecie w Padwie, gdzie jego idee były szeroko rozpowszechniane. Mimo potępienia w 1277 roku, niektóre tezy awerroizmu przetrwały w XVI wieku, wpływając na filozofię Giordana Bruna i Pico della Mirandoli. Dotyczyły one m.in. wyższości filozofów oraz związku pomiędzy intelektem a ludzką godnością.
Podsumowanie
Awerroizm, jako filozofia oparta na myśli Arystotelesa, miał istotny wpływ na rozwój myśli filozoficznej w średniowieczu, renesansie oraz nowożytności, pomimo licznych kontrowersji i krytyki, jakie mu towarzyszyły.
