Szkoła Specjalnego Przeznaczenia (SZON)
SZON (ros. ШОН – Школa особого назначения, pl. Szkoła Specjalnego Przeznaczenia) to instytucja utworzona w 1938 roku przez radziecki cywilny wywiad zagraniczny. Po rozpadzie ZSRR w 1991 roku, szkoła została przekształcona w Akademię Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej w 1994 roku.
Utworzenie
W latach 1920–1938 radziecki wywiad zagraniczny nie posiadał specjalistycznej szkoły dla agentów, co skutkowało ich szkoleniem w zwykłych mieszkaniach. Utworzenie SZON było odpowiedzią na niedobór wykwalifikowanej kadry, który powstał w wyniku czystek stalinowskich. SZON została ustanowiona rozkazem Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych 3 października 1938 roku i zlokalizowana w lesie koło Bałaszychy, na wschód od Moskwy.
Program nauczania
Szkoła oferowała intensywne szkolenie, które obejmowało:
- cztery godziny nauki języków obcych dziennie
- dwie godziny wykładów z technik wywiadowczych
- wykłady z historii, dyplomacji, filozofii i kultury Zachodu
Program obejmował również muzyczne wieczory oraz naukę etykiety, stylu ubierania się i dobrego smaku, prowadzone przez instruktorów z doświadczeniem na Zachodzie.
Nowa kadra
W pierwszych trzech latach istnienia SZON ukończyło ją około 120 słuchaczy, w większości mężczyzn. Wśród absolwentów był Paweł Fitin, który szybko awansował na szefa wywiadu zagranicznego.
Zmiany w nazwie i programie
W 1943 roku SZON przemianowano na Szkołę Wywiadu (RASZ), a program nauczania wydłużono do dwóch lat. Do końca II wojny światowej dyplomy uzyskało około 200 oficerów. W okresie zimnej wojny szkoła zmieniała nazwy, w tym na Wyższą Szkołę Wywiadu i Instytut im. Andropowa. Po 1991 roku, w nowej rzeczywistości Federacji Rosyjskiej, instytucja ponownie zyskała status Akademii Wywiadu Zagranicznego.
Bibliografia
- Andrew, Christopher; Mitrochin, Wasilij: Archiwum Mitrochina, Warszawskie Wydawnictwo Literackie MUZA SA, 2001
Kategoria: Radzieckie służby specjalne
