Akademia Rakowska
Akademia Rakowska, znana również jako Szkoła lub Gimnazjum w Rakowie, była średnią szkołą braci polskich, założoną w 1602 roku w Rakowie. Istniała do 1638 roku i kształciła nie tylko braci polskich, ale także protestantów i katolików. Została zamknięta na mocy wyroku sądu sejmowego w kwietniu 1638 roku.
Historia
Akademia została założona przez Jakuba Sienieńskiego, posła sejmowego, który odegrał istotną rolę w jej rozwoju. Szkoła oferowała pięć klas oraz studium teologii, lecz nie miała formalnych praw akademickich. Znana była z wysokiego poziomu kształcenia oraz tolerancji, przyciągając uczniów nie tylko z Polski, ale i zza granicy.
Uczono tam języków: łacińskiego, polskiego, niemieckiego, włoskiego oraz francuskiego, a także logiki, etyki, matematyki i teorii prawa. Teologia była nauczana w języku polskim. Wśród pedagogów Akademii znajdowały się znane postacie, takie jak:
- Jan Jerzy Szlichtyng – teolog i biblista
- Jan Crell – rektor w latach 1616–1621
- Marcin Ruar – ideolog braci polskich
- Joachim Stegmann – matematyk, autor podręczników
Akademia przeżywała swój największy rozkwit w latach 1616–1630, osiągając liczbę ponad 1000 uczniów. Jej koniec przyniosła sprawa rzekomego sprofanowania krzyża przez uczniów, co zostało wykorzystane przez przedstawicieli władz kościelnych i świeckich do zamknięcia instytucji.
Rektorzy Akademii
- Krzysztof Brockajus (1602–1610)
- Paweł Krokier (1610–1616)
- Jan Crell i Marcin Ruar (1616–1627)
- Joachim Stegmann (1627–1632)
- Jerzy Nigrynus (1632–1634)
- Wawrzyniec Stegmann (1634–1638)
Sławni absolwenci
- Stanisław Lubieniecki – astronom
- Jerzy Niemirycz – podkomorzy kijowski
- Samuel Przypkowski – pisarz i poeta
- Krzysztof Szlichtyng – pastor i teolog
- Andrzej Wiszowaty – poeta i filozof
Podsumowanie
Akademia Rakowska była znaczącą instytucją edukacyjną w I Rzeczypospolitej, promującą tolerancję religijną i nowoczesne metody nauczania. Jej działalność zakończyła się w 1638 roku w wyniku politycznych i religijnych napięć, które doprowadziły do zamknięcia tej innowacyjnej szkoły.
