Kara w prawie
Kara to określona przez prawo dolegliwość nakładana na podmiot prawa jako sankcja za naruszenie norm prawnych. Może być wymierzana wyłącznie przez uprawnione organy, najczęściej przez:
- organy administracji publicznej,
- sądy,
- organy dyscyplinarne.
Rodzaje kar w różnych gałęziach prawa
Prawo administracyjne
Kara administracyjna to sankcja za naruszenie norm prawa administracyjnego. Może obejmować:
- utrata określonych uprawnień,
- kara pieniężna.
Kary administracyjne nakładają organy administracji publicznej, a kontrolę nad nimi sprawują sądy.
Prawo cywilne
W prawie cywilnym kara może być określona w umowie jako konsekwencja niewykonania zobowiązania, znana jako kara umowna.
Prawo karne
Kara kryminalna to sankcja za popełnienie przestępstwa, wyrażająca dezaprobatę czynu i sprawcy. Rodzaje kar kryminalnych to:
- kara grzywny,
- kara ograniczenia wolności,
- kara pozbawienia wolności (do 25 lat),
- kara dożywotniego pozbawienia wolności,
- kara aresztu wojskowego,
- kara śmierci (obecnie w Polsce nieobowiązująca).
Kary te wymierzają wyłącznie sądy.
Prawo wykroczeń
Kara za wykroczenie to sankcja za popełnienie wykroczenia. Może obejmować:
- karę nagany,
- karę grzywny,
- karę ograniczenia wolności,
- karę aresztu.
Kary te w postępowaniu mandatowym wymierzają organy ustawowo wskazane, a sądy sprawują nad nimi kontrolę. W innych przypadkach kary orzekają sądy.
Kary dyscyplinarne
Kary dyscyplinarne wymierzane są przez organy dyscyplinarne, takie jak komisje dyscyplinarne czy pracodawcy, za przewinienia dyscyplinarne. Mają one charakter zbliżony do kar z różnych gałęzi prawa, a kontrolę nad nimi sprawują organy wyższej instancji oraz sądy. Brak możliwości kontroli sądowej w postępowaniach dyscyplinarnych narusza konstytucyjną zasadę prawa do sądu.
