Omfale – Królowa Lidii w Mitologii
Omfale (gr. Ὀμφάλη) to postać z mitologii greckiej, znana jako królowa Lidii. W opowieściach o Heraklesie, z woli bogów, heros przez pewien czas był jej niewolnikiem, co miało na celu oczyszczenie go z winy za zabójstwo. W trakcie swojej niewoli, Herakles wykonał szereg bohaterskich czynów, co zyskało uznanie Omfale, która ostatecznie poślubiła go. Po zakończeniu okresu niewoli, heros wrócił do Grecji, obdarowany przez królową bogatymi darami.
Pochodzenie i Związek z Heraklesem
Omfale, córka Iardanosa, według niektórych przekazów była również matką Tantala. Herakles został jej niewolnikiem po zabójstwie Ifitosa, za co musiał odbyć karę. Został sprzedany przez Hermesa jako bezimienny niewolnik, a Omfale zapłaciła za niego trzy talenty srebra.
Wersje Mitu
- Heroiczna wersja: W tej interpretacji Herakles, jako niewolnik, wykonał szereg czynów, które uwolniły Lidię od zagrożeń, co zyskało mu uznanie i prowadziło do jego wyzwolenia przez Omfale.
- Łacińska wersja: W tej wersji, Omfale i Herakles zakochują się, a heros dobrowolnie znosi upokorzenia, nosząc kobiece stroje i biżuterię, co jest przedstawiane jako efekt jego miłości.
Inspiracje i Interpretacje
Opowieść o Omfale i Heraklesie była popularna w literaturze antycznej, o czym wspominali m.in. Herodot, Sofokles czy Owidiusz. Motyw zamiany strojów między królową a herosem stał się alegorią, ilustrującą wpływ kobiet na mężczyzn, a także przejście od matriarchatu do patriarchatu.
Wpływ na Sztukę
Mit o Heraklesie i Omfale inspirował wielu artystów, zarówno w starożytności, jak i w epoce nowożytnej. Temat ten pojawił się w malarstwie pompejańskim oraz w dziełach takich artystów jak:
- Lucas Cranach starszy
- Peter Paul Rubens
- Jacopo Tintoretto
- François Boucher
Motyw ten znalazł również swoje miejsce w muzyce, jak w przypadku poematu symfonicznego Camille’a Saint-Saënsa, „La Rouet d’Omphale”.
Podsumowanie
Omfale jest fascynującą postacią mitologiczną, której historia z Heraklesem obrazuje złożoność ról płciowych i temat miłości, władzy oraz kulturowych norm społecznych w starożytnej Grecji. Jej wpływ na literaturę i sztukę potwierdza jej znaczenie w mitologii i kulturze europejskiej.
