Postępowanie cywilne w II RP
Postępowanie cywilne w II Rzeczypospolitej Polskiej obejmowało różnorodne procedury, takie jak postępowanie sporne, egzekucyjne, niesporne oraz upadłościowe. W początkowym okresie regulowane było przez ustawy zaborcze: niemiecką (1877), austriacką (1898) i rosyjską (1864).
Od 1 stycznia 1933 roku postępowanie sporne oraz egzekucyjne regulowane było przez Kodeks postępowania cywilnego, wprowadzony rozporządzeniem Prezydenta z 29 listopada 1930 roku. Początkowo kodeks nie obejmował postępowania egzekucyjnego, które zostało włączone do kodeksu na podstawie rozporządzenia z 27 października 1932 roku, obowiązującego od 1 grudnia 1932 roku. Kodeks z 1930 roku nie zawierał przepisów dotyczących postępowań niespornych, pozostawiając w mocy wcześniejsze ustawy.
Od 1 stycznia 1935 roku postępowanie upadłościowe regulowane było przez Prawo upadłościowe z 24 października 1934 roku, które pozostawało w mocy najdłużej spośród aktów dotyczących spraw cywilnych w II RP. Zostało uchylone dopiero 1 października 2003 roku.
Postępowanie sporne
Postępowanie sporne było uregulowane w części pierwszej Kodeksu postępowania cywilnego z 1930 roku, która została rozszerzona po dodaniu przepisów o postępowaniu egzekucyjnym.
Naczelne zasady postępowania spornego
- Dyspozycyjność: Strony miały prawo do swobodnego rozporządzania swoimi roszczeniami.
- Równouprawnienie stron
- Formalizm procesowy
- Kierownictwo sędziowskie
- Kontradyktoryjność: Proces oparty na sprzecznych stanowiskach stron.
- Bezpośredniość: Bezpośrednie prowadzenie sprawy przez sędziego.
- Koncentracja materiału procesowego: Skupienie się na najważniejszych dowodach.
- Publiczność: Jawność postępowania.
- Zasada dwóch instancji: Możliwość odwołania się od wyroków.
- Szybkość i taniość: Dążenie do sprawnego i ekonomicznego rozpatrywania spraw.
