Witold Jan Doroszewski
Witold Jan Doroszewski (1 maja 1899 – 26 stycznia 1976) był polskim językoznawcą i teoretykiem języka. Od 1930 roku pełnił funkcję profesora Uniwersytetu Warszawskiego oraz był członkiem wielu towarzystw naukowych, w tym Polskiej Akademii Nauk. W latach 1958–1969 był redaktorem naczelnym Słownika języka polskiego oraz Słownika poprawnej polszczyzny (1973). Doroszewski był znany z teorii języka, w której koncentrował się na „człowieku mówiącym” (łac. homo loquens).
Życiorys
Doroszewski urodził się w Moskwie jako syn Antoniego i Marii z Tynowskich. Po ukończeniu gimnazjum w Moskwie rozpoczął studia językoznawcze, które kontynuował na Uniwersytecie Warszawskim po przeniesieniu się w 1918 roku. Po przerwie spowodowanej wojną, uzyskał doktorat w 1923 roku. W 1930 roku został kierownikiem Katedry Języka Polskiego UW. Jego kariery naukowej towarzyszyła działalność w organizacjach językoznawczych i akademickich w Polsce i za granicą.
Obszary badań
- Gramatyka opisowa języka polskiego
- Dialektologia
- Słowotwórstwo
- Fonetyka
- Semantyka
- Dydaktyka języka polskiego
Jest uważany za twórcę warszawskiej szkoły dialektologicznej. Doroszewski badał również związki między historią językoznawstwa a innymi naukami humanistycznymi, a jego prace obejmowały także analizy krytyczne doktryny Ferdinanda de Saussure’a.
Publikacje
Doroszewski jest autorem około 800 publikacji naukowych, w tym:
- O Komisji Edukacyjnej (1916)
- Słownik języka polskiego (1958–1969)
- Podstawy gramatyki polskiej (1952)
- Język Warszawy (1945)
Nagrody i odznaczenia
- Order Sztandaru Pracy I klasy
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
- Nagroda Państwowa II stopnia (1955)
- Doktor honoris causa uniwersytetów w Łodzi, Berlinie i Pradze
Życie prywatne
Doroszewski był żonaty z Janiną z Rogowskich, profesorką pedagogiki. Miał dwóch synów: Marka, profesora protozoologii, oraz Jana, profesora biofizyki.
Upamiętnienie
Witold Doroszewski jest patronem ulic w Warszawie, Łodzi oraz Rudzie Śląskiej. Jego imię nosi również Szkoła Podstawowa nr 363 w Warszawie.
