Przylaszczka pospolita (Hepatica nobilis)
Przylaszczka pospolita, znana również jako Hepatica nobilis, to wieloletnia roślina z rodziny jaskrowatych, występująca w Europie oraz na Dalekim Wschodzie. W Polsce roślina ta jest dość powszechna w żyznych lasach liściastych, z wyjątkiem niektórych regionów. W przeszłości była stosowana jako roślina ozdobna i lecznicza, a do 2014 roku była objęta ochroną gatunkową.
Zasięg geograficzny
Odmiana typowa przylaszczki obejmuje niemal całą Europę, z wyjątkiem jej północnych i południowych krańców. W Polsce występuje prawie w całym kraju, z nielicznymi wyjątkami w wyższych partiach Karpat oraz w niektórych rejonach Dolnego Śląska i Mazowsza.
Morfologia
- Pokrój: Wysokość 15–20 cm.
- Łodyga: Krótkie, walcowate kłącze, z którego wyrastają liście i kwiaty.
- Liście: Zimozielone, skórzaste, trójklapowe, ciemnozielone z wierzchu, czerwono-fioletowe od spodu.
- Kwiaty: Niebiesko-fioletowe, 15–30 mm, pojawiają się wczesną wiosną, z trzema podkwiatkami.
- Owoce: Zbiorowe, jednonasienne niełupki z elajosomami.
Biologia i rozwój
Przylaszczka pospolita kwitnie od marca do maja, a jej kwiaty utrzymują się przez około 8 dni. Roślina jest zapylana przez owady, a owoce rozprzestrzeniają się głównie za pomocą mrówek. Przylaszczki są długowieczne, osiągając wiek nawet do 100 lat.
Cechy fitochemiczne
Roślina jest trująca, zawiera glikozyd ranunkulinę oraz inne substancje chemiczne, które mogą powodować podrażnienia. Zatrucia są rzadkie, jednak mogą prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, w tym uszkodzenia nerek.
Genetyka i systematyka
Liczba chromosomów dla przylaszczki wynosi 2n = 14. Gatunek został po raz pierwszy opisany przez Karola Linneusza jako Anemone hepatica, a przez długi czas uważano go za odrębny od rodzaju Hepatica.
Bibliografia i linki zewnętrzne
- [Link do mapy zasięgu geograficznego]
- [Link do przeglądu odmian uprawnych]
