Mikrometr – definicja i zastosowanie
Mikrometr, znany także jako mikromierz, to precyzyjny przyrząd pomiarowy służący do dokładnego mierzenia wymiarów geometrycznych twardych materiałów, takich jak stal czy sztywne tworzywa sztuczne. Oferuje rozdzielczość od 0,01 mm (z interpolacją do 1 μm) do 0,001 mm (w wersjach mechanicznych lub cyfrowych).
Historia
Mikrometr został wynaleziony w XVII wieku przez Tytusa Liwiusza Burattiniego, jednak jego rozwój przypisuje się także Williamowi Gascoigne. W 1848 roku Jean Laurent Palmer opracował mikrometr kabłąkowy, który zaczął być produkowany seryjnie od 1867 roku przez firmę BROWN & SHARPE.
Typy mikrometrów
Wyróżniamy kilka podstawowych typów mikrometrów:
- Mikrometry do pomiarów zewnętrznych:
- kabłąkowe z płaskimi powierzchniami (zakres do 1 m)
- do pomiaru średnicy gwintów
- do pomiaru grubości zębów kół zębatych
- do pomiaru grubości ścianek rur
- do blach
- do drutu
- czujnikowe do szybkiego sprawdzania odchyłek
- do narzędzi 3, 5 i 7-ostrzowych
- Mikrometry do pomiarów wewnętrznych:
- szczękowe o różnych zakresach
- średnicówki mikrometryczne (dwupunktowe i trójpunktowe)
- do pomiaru szerokości rowków
- Głębokościomierze mikrometryczne
- Wysokościomierze mikrometryczne
- Mikrometry z wbudowanymi głowicami lub śrubami mikrometrycznymi
Budowa i działanie
Mikrometr działa na zasadzie wykorzystania śruby mikrometrycznej oraz noniusza. Śruba ma skok gwintu 0,5 lub 1 mm i umożliwia precyzyjne pomiary. Dokładność pomiaru uzyskuje się dzięki odpowiedniemu dociskowi szczęk. Mikrometr składa się z:
- szczęki stałej
- szczęki ruchomej (młoteczka)
Pomiar dokonuje się poprzez umieszczenie przedmiotu między szczękami i dokręcenie bębna, aż do zadziałania sprzęgła. Odczyt odbywa się na skali poziomej i noniusza, co umożliwia uzyskanie dokładnych wyników.
Wzorcowanie mikrometrów
W procesie wzorcowania ustala się takie parametry jak odchyłka płaskości powierzchni pomiarowych oraz nacisk pomiarowy w mikrometrach dwupunktowych i trójpunktowych.
Podsumowanie
Mikrometr to niezwykle ważne narzędzie w pomiarach geometrycznych, które znajduje zastosowanie w różnych dziedzinach inżynierii i produkcji, zapewniając precyzyjne wyniki pomiarów.
