Wybory parlamentarne w Polsce w 1930 roku
Wybory do Sejmu RP III kadencji odbyły się 16 listopada, a do Senatu RP III kadencji 23 listopada 1930 roku. Często nazywane są wyborami brzeskimi przez przeciwników sanacji.
Geneza wyborów
Wybory zostały zwołane przedterminowo na wniosek Józefa Piłsudskiego i były wynikiem rozwiązania parlamentu II kadencji przez Prezydenta Ignacego Mościckiego. Rządzący obawiali się niemożności wprowadzenia zmian w konstytucji, które miałyby zwiększyć władzę wykonawczą, a także rosnącej konsolidacji opozycji.
- Poprzednie wybory w 1928 roku wygrał BBWR, zdobywając 125 mandatów, co nie dawało mu większości.
- Siedem partii opozycyjnych zdobyło 213 mandatów, ale nie zdołały się zjednoczyć.
W przedterminowych wyborach w 1930 roku opozycja wystartowała na trzech oddzielnych listach:
- Lista Narodowa (Stronnictwo Narodowe)
- Katolicki Blok Ludowy (PSChD)
- Związek Obrony Prawa i Wolności Ludu (koalicja pięciu partii)
Kampania wyborcza
Kampania była naznaczona nadużyciami ze strony rządowej. Niektóre listy opozycyjne nie zostały zarejestrowane w wielu okręgach, podczas gdy lista BBWR została zarejestrowana we wszystkich 64 okręgach. Przed wyborami rząd aresztował liderów opozycji, w tym 12 przywódców Centrolewu, co miało miejsce bez nakazu sądowego.
Wyniki wyborów
W wyborach do Sejmu BBWR zdobył 46,7% głosów (249 posłów), Centrolew 17,3% (79 posłów), Stronnictwo Narodowe 12,7% (63 posłów), a Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji 3,8% (14 posłów). Frekwencja wyniosła 75% do Sejmu i 63% do Senatu.
Warto zauważyć, że według niektórych opracowań Centrolew mógł wprowadzić 82 posłów, co było wynikiem przyjęcia kilku posłów z innych list do klubów poselskich.
