Jan Jerzy Przebendowski
Jan Jerzy Przebendowski herbu Kuna (1638-1729) był wybitnym polskim politykiem i wojskowym. Pełnił funkcje generała-majora wojsk koronnych, podskarbiego wielkiego koronnego oraz wojewody malborskiego. Był również posłem na wiele sejmów, a jego kariera polityczna obejmowała wiele istotnych wydarzeń w historii Rzeczypospolitej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie średniozamożnej szlachty kalwińskiej w Prusach Królewskich. Kształcił się w kolegium jezuickim, gdzie przeszedł na katolicyzm. Służbę wojskową rozpoczął pod koniec XVII wieku, uczestnicząc w ważnych bitwach, takich jak te pod Chocimiem.
W 1668 roku zaczął aktywnie uczestniczyć w życiu politycznym, wielokrotnie wybierając się na sejm. Otrzymał starostwo mirachowskie, a jego bliska współpraca z Janem III Sobieskim zaowocowała dalszymi awansami, takimi jak kasztelania chełmińska w 1693 roku.
W okresie interregnum po śmierci Sobieskiego, Przebendowski był stronnikiem Jakuba Sobieskiego oraz Augsuta Wettina. Jego działania w czasie elekcji Augusta II Mocnego były kluczowe, a on sam stał się zaufanym doradcą nowego monarchy.
Polityka i Reformy
Po objęciu tronu przez Augusta II, Przebendowski otrzymał wiele ważnych stanowisk, w tym wojewody malborskiego i podskarbiego wielkiego koronnego. Był odpowiedzialny za reformy monetarne i skarbowe oraz rozwój handlu w Rzeczypospolitej.
W 1701 i 1704 roku prowadził misje dyplomatyczne do Berlina, jednak nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów. W 1702 roku podpisał akt pacyfikacji Wielkiego Księstwa Litewskiego i był członkiem konfederacji sandomierskiej w 1704 roku.
Ostatnie Lata
Po abdykacji Augusta II w 1706 roku, Przebendowski nie uznał wyboru Stanisława Leszczyńskiego i udał się na emigrację. Po powrocie do Rzeczypospolitej uczestniczył w Walnej Radzie Warszawskiej w 1710 roku, gdzie postulował reformy podatkowe. W 1713 roku uzyskał przywileje dla Ostrowa Wielkopolskiego, a w 1727 roku zawarł umowę handlową z cesarzem rzymsko-niemieckim.
Przebendowski był posiadaczem licznych dóbr, a po swojej śmierci został pochowany w Warszawie. Otrzymał także Order Orła Białego, a jego działalność w Rzeczypospolitej pozostawiła trwały ślad w historii.
Bibliografia
- Historia Dyplomacji Polskiej, tom II 1572-1795, red. Zbigniew Wójcik, PWN, Warszawa 1982.
- Listy Jana Jerzego Przebendowskiego, oprac. Adam Perłakowski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2007.
- Listy Jana Jerzego Przebendowskiego, oprac. Adam Perłakowski, Księgarnia Akademicka, Kraków 2010.
