Nitrox w nurkowaniu
Nitrox to mieszanka tlenu i azotu, stosowana jako alternatywa dla powietrza w nurkowaniu. Wyróżnia się trzy główne rodzaje nitroksu:
- Nitrox hipooksyczny: Zawartość tlenu poniżej 21%.
- Nitrox normooksyczny: Mieszanka o zawartości tlenu wynoszącej około 21% (tożsama z powietrzem).
- Nitrox hiperoksyczny: Zawartość tlenu wyższa niż w powietrzu, w tym tzw. „nitrox zimny” (do 40% tlenu) i „nitrox gorący” (powyżej 40%), wymagający sprzętu o wysokiej czystości tlenowej.
Nitrox hiperoksyczny
Nitrox hiperoksyczny to mieszanka z większą ilością tlenu i mniejszą ilością azotu, co wpływa na parametry nurkowania. Oznaczenie tej mieszanki to EANXX, gdzie XX to procentowa zawartość tlenu (np. EAN32 – 32% tlenu, 68% azotu). Zwiększenie tlenu w mieszance prowadzi do:
- Zmniejszenia maksymalnej dozwolonej głębokości nurkowania.
- Redukcji zmęczenia nurka.
Jednocześnie, mniejsza ilość azotu zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby dekompresyjnej i narkozy azotowej, a także wydłuża limity bezdekompresyjne. Należy jednak pamiętać o ryzyku zatrucia tlenem, co sprawia, że butle z nitroxem muszą być odpowiednio oznaczone, a ich maksymalna głębokość operacyjna (MOD) zaznaczona.
Kontrowersje i badania
Niektóre aspekty wpływu nitroksu na organizm nurka są kontrowersyjne. Z jednej strony, mniejsza ilość azotu zmniejsza ryzyko narkozy azotowej, jednak tlen, według zasady Meyera-Overtona, może mieć działanie narkotyczne. Z tego względu, nie ma jednoznacznych dowodów na potwierdzenie tej zasady w kontekście nurkowania.
Inną metodą redukcji narkozy jest stosowanie trimiksu, który zastępuje azot helem, co jest korzystniejsze z punktu widzenia narkotyczności. Co więcej, zmniejszenie zmęczenia nurka przypisywane jest wyższemu nasyceniu tlenem, choć badania wskazują, że hemoglobina przy oddychaniu powietrzem jest już niemal całkowicie nasycona tlenem, co budzi wątpliwości co do efektywności nitroksu w tym zakresie.
